Vlamingstraat 40-42 is 'Het straatje van Vermeer'

DELFT – Uit archiefonderzoek is voor het eerst de exacte locatie van het wereldberoemde 'Straatje van Vermeer' te herleiden: De Vlamingstraat 40-42.

Het Rijksmuseum wijdt een tentoonstelling aan deze ontdekking. Professor dr. Frans Grijzenhout, hoogleraar Kunstgeschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam, raadpleegde 17de-eeuwse archiefstukken die nog niet eerder voor dit doel werden gebruikt. Hieruit blijkt nu duidelijk waar de oorspronkelijke locatie van het straatje in Delft zich bevindt. "Het antwoord op de vraag waar het straatje van Vermeer zich bevindt, is van grote betekenis", reageert Pieter Roelofs, conservator 17de-eeuwse schilderkunst van het Rijksmuseum. "Dit zal diepgaande consequenties hebben, zowel voor de manier waarop we naar dit ene schilderij van Vermeer kijken als voor ons beeld van Vermeer als kunstenaar."
In de loop van de tijd zijn verschillende andere Delftse adressen gesuggereerd. Niet één daarvan was overtuigend. De bron die Grijzenhout raadpleegde en die tot de sluitende conclusie van zijn onderzoek leidde, is een register waarin werd bijgehouden hoeveel belasting iedereen in Delft die een huis aan een gracht bezat, moest betalen voor het uitdiepen van de gracht en het onderhoud van de kade voor zijn deur. Het register geeft een gedetailleerd en tot op ongeveer 15 centimeter nauwkeurig beeld van de breedte van alle huizen én van alle tussengelegen gangen aan de grachten in Delft in de tijd van Vermeer. Zo kon worden vastgesteld dat aan de noordzijde van de Vlamingstraat, een tamelijk smalle gracht in het destijds armere, oostelijke deel van Delft, ter hoogte van de huidige nummers 40-42, twee huizen stonden. Aanvullend onderzoek naar de ligging van de huizen en tuintjes daarachter bevestigt dat de situatie ter plaatse volkomen overeenkomt met het schilderij. Nergens anders in Delft in de tijd van Vermeer kwam deze constellatie voor. De huizen die er tegenwoordig staan, dateren uit het laatste kwart van de 19de eeuw. Alleen het markante rechter poortje van 'Het straatje' is nog steeds herkenbaar. Het onderzoek heeft verder uitgewezen dat het rechterhuis op het schilderij eigendom was van een tante van Vermeer, een halfzus van zijn vader. Verder woonden ook Vermeers moeder en zus aan dezelfde gracht, schuin aan de overkant. Het is daarom aannemelijk dat Johannes Vermeer het huis goed kende en dat er voor hem persoonlijke herinneringen aan verbonden waren.