Het valt niet mee Artikel 12-gemeente te zijn, weten politici in Vlissingen, Muiden en Ten Boer

René Jacobs van Galerie de Kunstkop maakte naar aanleiding van de financiële toestand van Delft het kunstwerk ‘No More Satisfaction in 015’. Keith Richards veegt hier kleingeld bij elkaar, op de achtergrond grote en kleine details die van Delft zelfs in tegenspoed zo’n leuke stad maken, legt Jacobs uit. Het werk is nog tot 8 augustus te zien in de galerie aan de Oude Langendijk.

DELFT – Delft stevent af op de Artikel 12-status. De financiële status van de stad wordt met de dag slechter en het aantal opties het tij te keren neemt af. Delft op Zondag sprak hierover, ter voorbereiding op wat waarschijnlijk komen gaat, alvast met politici in gemeentes die onder curatele staan.

Dat zijn er momenteel vier. Eén daarvan is Muiden, sinds vorig jaar een A12-gemeente. Ook hier ging het mis met tegenvallende grondopbrengsten, leert PvdA-fractievoorzitter Jan Hylkema ons. Het valt verder niet mee om politiek te bedrijven in een gemeente die onder curatele staat, weet hij inmiddels. “Als je een investering wilt doen, dan is dat geld er niet. Als je dan bedenkt dat er - onder dreigementen – wèl 20 miljoen euro naar een ontwikkelaar is gegaan, dan is dat heel vervelend. Want de bevolking moet nu een hogere ozb betalen. Dat is niet altijd even leuk. Je hoort de mensen erover praten, want het raakt ze direct in hun portemonnee.”

Daar is zijn collega-fractievoorzitter van de VVD in Muiden, Ben Hagens, eveneens niet blij mee. “Je stad wordt er, door zo’n Artikel 12-status, gewoon niet aantrekkelijker op”, begint Hagens. “Je moet uiteindelijk, omdat hier geen goed financieel beleid is gevoerd, in de portemonnee van de burger gaan graaien. Ondernemers haken af of lopen weg door hogere ozb-tarieven.” De Muidense liberaal vindt het ‘lastig en vervelend’ om niet of nauwelijks financiële speelruimte te hebben. “Veel lopende trajecten, die we graag nog hadden afgerond, stranden om financiële redenen. We hebben nog wel politieke bevoegdheden, maar die zijn niet uitvoerbaar.”

Dat politici een stuk machtelozer staan met een meekijkende overheid, betekent niet dat ze met hun benen op het bureau achterover kunnen leunen, zeggen de fractievoorzitters in A12-gemeenten. “We zouden al een maand zomerreces moeten hebben, maar we hebben elke avond wel vergaderingen”, zegt Hagens. “Je kunt als politicus nog wel wat dingen doen”, vult Jan Hylkema aan. “Het ligt er alleen aan op welk bord je schaakt.”

‘HET IS HIER GEEN LEUKE TIJD OM POLITICUS TE ZIJN’
In Vlissingen is de situatie iets anders. Ook daar is de gemeente de kuikenbak ingegaan met grondexploitatie, liet de kwaliteit van de boekhouding te wensen over en ook dáár mag de bevolking ervoor betalen. Het grote verschil: Vlissingen heeft de Artikel 12-status dit jaar aangevraagd en het duurt zo’n anderhalf jaar voordat dit wordt goed- of afgekeurd. Wel staat Vlissingen al onder toezicht van de provincie Zeeland. “Je voelt je dan niet echt vrij meer, hè”, zegt SP-fractievoorzitter Sjaak Rijkse. “Alles dat je uitgeeft wordt onder de loep gelegd. Als we een Artikel 12-gemeente worden moet nog meer worden bezuinigd. Daar zijn we nu al mee bezig, maar we kunnen nog heel weinig schuiven. Onze wethouder zegt dat we al tot het bot hebben bezuinigd. Dan zouden we nog eens een kleine 10 miljoen moeten bezuinigen op een begroting van 150 miljoen.” Verhoging van de ozb lijkt ook in Vlissingen onafwendbaar. “Het is hier geen leuke tijd om politicus te zijn.”

‘DE PROBLEMEN MOETEN WORDEN OPGELOST. ZO SIMPEL IS HET’
Adolf Bolhuis zit voor het CDA in de gemeenteraad van het Groningse Ten Boer, sinds vorig jaar een Artikel 12-gemeente. Op de achtergrond loeien zijn koeien om aandacht, maar hij heeft wel even tijd voor een paar vragen. In Ten Boer, legt hij uit, wordt die A12-status omschreven als ‘vervelend en lastig’. “Maar het gaat wel ergens om”, voegt Bolhuis eraan toe. Hij moet daardoor vaker vergaderen dan anders, maar wel met een groter doel, beargumenteert hij op nuchtere Groningse wijze. “Je hebt niet veel keus. Er is een reden voor de financiële problemen en die problemen moeten worden opgelost. Zo simpel is het.”

Ben Hagens van de VVD in Muiden kan het Delft niet aanraden om een Artikel 12-gemeente te worden. “Alle belastingen, van hondenbelasting tot OZB, moeten omhoog. Het grote gevaar is dat betaald parkeren een melkkoe wordt èn dat de lasten dusdanig omhoog gaan dat het verkopen van je huis schier onmogelijk wordt. Want uiteindelijk mogen burgers het gelag betalen. Je stad wordt er met een Artikel 12-status voor inwoners en ondernemers niet aantrekkelijker op.” Ook z’n PvdA-collega Hylkema kan het niet aanraden. “Maar soms is de situatie zo dat het niet anders kan.”

‘HOU ALS GEMEENTE AL JE BEZITTINGEN EENS GOED TEGEN HET LICHT’
Gelukkig hebben politici in Vlissingen, Muiden en Ten Boer nog wel tips voor hun Delftse collega’s. “Kijk nog eens goed naar de contracten”, zegt Hylkema. “Wat heb je precies getekend en welk contract kun je nog onderuit? Helaas is het in de politiek vaak zo dat wordt gezegd: we hebben die keuze gemaakt en we zetten door.” Ben Hagens stelt voor de wethouder van financiën af te zetten. “En heel snel een ander nemen, iemand die zorgt dat de boel snel op de rit komt.” Hij heeft nog meer tips. “Hou als gemeente al je bezittingen eens goed tegen het licht, kijk wat ze kunnen opbrengen en wat je aan moet houden. Delft heeft veel cultuurschatten, kun je die niet bij particulieren onderbrengen en zo wat cash binnenhalen? En kijk welke faciliteiten je aan wilt houden. Zo valt wel wat pijn te verzachten.”
Adolf Bolhuis uit Ten Boer adviseert om het ‘scherpe’ rapport van de Artikel 12-inspecteur goed door te laten dringen. “Dat rapport is heel leerzaam. Probeer dat goed te volgen en de juiste keuzes te maken. Dat klinkt makkelijk, maar daar komt het in wezen wel op neer.”

´HOE LANGER JE WACHT, HOE ERGER DE PROBLEMEN WORDEN´
In Vlissingen heeft men geleerd dat de leus ‘Ik worstel en kom boven’ niet altijd goed uitpakt. Te lang heeft de plaatselijke politiek hier aangemodderd in een poging het onafwendbare af te wenden. “We hebben de aanvraag te lang uitgesteld”, zegt Sjaak Rijkse (SP). “Hoe langer je wacht, hoe erger de problemen worden. Vaak is sprake van geleend geld en de rentes hiervan blijven oplopen. Die extra kosten krijg je er allemaal nog eens bij.” Hij snapt echter wel dat ook Delft zo lang mogelijk geen Artikel 12-Gemeente wil zijn. “Dit zijn geen leuke dingen om aan je burgers te moeten melden. Want uiteindelijk komt het er toch op neer dat belastingen omhoog moeten, want dat zijn voorwaarden die dan worden gesteld.”
Hierom moet echter niet te lang worden getreurd, vindt politiek Ten Boer. “Niet alles is slecht aan een Artikel 12-status”, zegt Bolhuis. “Het biedt tot op zekere hoogte ook mogelijkheden.”

Artikel 12? Wat is dat?

Je wordt niet zomaar een Artikel 12-gemeente. Dit kan pas als je over lange tijd grote financiële tekorten op de begroting hebt. Is dat het geval en krijg je officieel de Artikel 12-status, dan krijg je als gemeente extra geld uit het gemeentefonds, boven op het geld dat gemeentes al krijgen. Dat is niet zonder gevolgen. Een gemeente moet haar financiële zelfstandigheid deels uit handen geven. De eigen inkomsten moeten hoog genoeg zijn en ze krijgen het geld op voorwaarde dat ze zorgen dat de financiële situatie verbeterd en ze na of meer jaren weer zelfstandig verder kunnen. Na een aanvraag van een gemeente wordt door Rijksoverheid onderzocht of de aanvraag terecht is. Ministers van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en Financiën zijn de beheerders van het gemeentefonds. Zij beslissen vervolgens samen hoeveel extra geld de gemeente uit het gemeentefonds krijgt. Waarom je vervolgens, om de uitleg compleet te maken, een Artikel 12-gemeente heet? Artikel 12 is het 12de artikel uit de Financiële-verhoudingswet.

Download de laatste krant!

Energieweg 3
2627 AP Delft

T: 015 - 214 39 12
info@delftopzondag.nl