Vechtende studenten in de collegebanken

Editie: Week 36, Jaargang 22 |

De Delftse Studenten Bond in rustiger tijden. Dansfeest in De Tent aan de Zocherweg in het Agnetapark, 1935. (Archief Delft)

Eind 2015 verschijnt een tweedelig standaardwerk over de geschiedenis van Delft en haar bewoners, vanaf de oorsprong tot heden. Redacteur Ingrid van der Vlis vertelt maandelijks over het werk aan dit project.

In het najaar van 1904 halen Delftse studenten regelmatig de krant: “Nog nooit beleefden we zo roerig een cursusaanvang.” De pers is nooit vies van aangedikte sensatieverhalen over het studentenleven, maar ook het eigen Studenten Weekblad rept over “rumoerige toneelen” in de collegezalen. Leden van het Delfts Studenten Corps en de Delftse Studenten Bond vechten daar om op de voorste banken te zitten. Na afloop jouwen Corpsleden en Bondsleden elkaar uit en ’s avonds vinden er opstootjes plaats bij hun sociëteiten.

De ongeregeldheden komen niet zomaar voort uit te veel drankgebruik of uit louter rivaliteit. Het Corps en de Bond staan in deze jaren symbool voor een grote wijziging die heeft plaatsgevonden. De ingenieursopleiding is veranderd van een koninklijke eliteschool in breder toegankelijk middelbaar onderwijs.

Spreekbuis

Het Delfts Studenten Corps heeft de oudste rechten. De vereniging ontstaat in 1848, net zes jaar na de oprichting van de Koninklijke Akademie. De Akademie is de eerste burgerlijke ingenieursopleiding van het land en is een persoonlijk initiatief van koning Willem I. Slechts rijke jongemannen die het hoge schoolgeld kunnen betalen, komen naar Delft om zich hier te laten vormen. Sociëteit Phoenix wordt hun onderkomen, het Corps wordt hun spreekbuis. Als de mate van studievrijheid beperkt dreigt te worden, mengt de senaat van het Corps zich vol overgave in deze discussie. Het plan om studenten meer te drillen, verdwijnt in de prullenbak. Het geeft het Corps veel aanzien, ook in andere steden waar met ontzag wordt gekeken naar het succes van de Delftse studenten.

In 1864 verandert de Akademie in een Polytechnische School. Vanaf nu behoort de opleiding tot het middelbaar onderwijs en kunnen leerlingen van de nieuw opgerichte HBS er ook terecht. De drempel wordt iets lager. Dat is noodzakelijk omdat de industrialisatie geleidelijk aan voet aan de grond krijgt. Ingenieurs zijn in het hele land hard nodig. De opzet slaagt en er komen meer studenten naar de stad. Zonen uit burgerlijke milieus weten Delft nu ook te vinden, zeker na 1895 als de studentenaantallen jaar na jaar met honderden tegelijk toenemen.

Nihilisten
Veel jongemannen die nu naar de Polytechnische School komen, ontberen rijke ouders die jarenlang hun studie betalen. Zij hebben vaak weinig te besteden, moeten hard doorwerken en hebben mede daardoor weinig interesse in het lidmaatschap van een dure en tijdverslindende vereniging als het Corps. Zij zien het nut niet in van de traditionele rituelen, want hebben dat niet via hun ouders meegekregen. Zij worden dan ook geen lid en staan een beetje denigrerend als “nihilisten” bekend.

De nihilisten halen er hun schouders over op, maar snakken ook wel naar meer contact met medestudenten. Het Corps is voor hen geen optie, dus ontmoeten zij elkaar onder meer bij het populaire Café Kruif in het oude Stationskoffiehuis aan de Houttuinen, waar tot enkele jaren terug Dansschool Wesseling huisde. Tijdens deze kroegavonden ontstaan de eerste plannen voor een alternatieve studentenvereniging. In 1897 wordt de daad bij het woord gevoegd en richten de jongemannen de Delftse Studenten Vereniging op.

Nu A gezegd is, moet eigenlijk ook B gezegd worden. Wanneer de vereniging werkelijk een alternatief voor het Corps wil zijn, zal deze koninklijke goedkeuring moeten aanvragen en zich voortaan als officiële organisatie in Delft moeten presenteren. Dan is het vrijblijvende er af. De vereniging gaat de confrontatie aan en verandert nog datzelfde jaar in de Delftse Studenten Bond, een officieel orgaan naast het Delfts Studenten Corps.

Conflict
De tegenstellingen zijn overduidelijk. Leden van de Bond kiezen bewust voor een minder intensief verenigingsleven dan het Corps. De Corpsleden beschouwen de Bond daarentegen als een laf aftreksel van hun eigen club. “Men kan niet helemaal meedoen en doet het dan half”, aldus een Corpslid in 1904. Hij sneert er achteraan dat deze studenten terecht “in andere kringen” thuishoren. De standenmaatschappij is nog volop in tact. Vooral het feit dat de Bond zich als een officiële studentenvereniging presenteert, is tegen het zere been. Het verklaart de moeizame relatie tussen de twee clubs en de af en toe oplaaiende vechtpartijen.
Hoewel het Corps door de leiding van de Polytechnische School nog lange tijd als enige gesprekspartner wordt beschouwd, voelt men daar de bui wel hangen. Het aantal nihilisten stijgt jaar na jaar, evenals het aantal nieuwe verenigingen zoals het katholieke Sanctus Virgilius en de Delftse Vrouwelijke Studenten Vereniging. Pas in 1920 overigens erkent het Corps dat zij niet meer als enige partij alle studenten kan vertegenwoordigen. Het Corps als officiële spreekbuis is dan definitief verleden tijd.

Eerdere afleveringen nalezen? Dat kan op http://www.geschiedschrijvingdelft.nl/

Download de laatste krant!

Energieweg 3
2627 AP Delft

T: 015 - 214 39 12
info@delftopzondag.nl