Dubbel Delft

Opzichter, wagenmaker, kuiper, smid, koetsier, stalbaas, straatveger, tonnenman, riooltrekker, ontsmetter, baggerman, urinoirreiniger, veger, magazijnknecht. Zomaar wat functies van de dienst 'Gemeente Reiniging' van Delft in 1940.

Op 25 februari 1873 werd de voorloper van deze dienst opgericht, later ondergebracht bij de dienst Openbare Werken, later beter bekend als Beheer & Milieu of Stadsbeheer. In veel steden in Nederland ontbrak in die tijd een degelijk systeem voor het verwijderen van afval. De volksgezondheid kwam zo hier en daar flink in de verdrukking. Tot veel gemeenten voelden verantwoordelijkheid om elektriciteit, gas, water, riolering en reiniging onder te brengen in de gemeentelijke organisatie. Reiniging en andere onderdelen werden ondergebracht aan een plek aan de Staalweg, in de volksmond al snel 'de Staal' genoemd. Tot aan het eind van de Middeleeuwen was er weinig geregeld op het gebied van gemeentelijke reiniging. Hier en daar was wel een verordening, maar daar hielden maar weinig inwoners zich aan. Afbeeldingen uit die tijd laten zien dat bijvoorbeeld volle pispotten gewoon uit het raam naar beneden werden geleegd.

Met de aanwas van de bevolking groeide ook de afvalberg. Handige zakenlui kochten soms een vergunning om het afval af te voeren en verkochten een deel weer door. Zoals allerlei groenafval aan boeren. Maar afval vervuilde het drinkwater en werd ook op prijs gesteld door ratten en ander gespuis, die daardoor weer verantwoordelijk waren voor het uitbreken van epidemieën zoals de 'Aziatische braakloop'. Voordat ons huidige rioolstelsel werd aangelegd was het gebruikelijk om onze darm- en blaasinhoud te legen op tonnen. Eens in de zoveel tijd kwam de gemeentelijke tonnenboot de klotsende volle tonnen van hun inhoud ontdoen. Historisch is het verhaal van een tonnenman die zijn dure kunstgebit zag verdwijnen in de smurrie. Om vervolgens met zijn hele arm rond te woelen in de ton totdat hij zijn gebit vond, het daarna afspoelde in het slootwater en 'm vervolgens weer in zijn mond plaatste. Van die dingen. Op de oude foto een afvalboot van de dienst Reiniging begin jaren zestig in actie op de Molslaan nabij de Kruisstraat. Gezien de inhoud van de boot waren we toen op fietsen duidelijk zuiniger…