Een historische sensatie dankzij een beduimeld boekje

Editie: Week 5, Jaargang 21 |

Het kroniekje van het Sint-Agathaklooster uit de vijftiende eeuw. Linksboven: ‘Dit boec hoert toten besloten convent t’Sint Aechten te Delf op die sieck kamaer’.

Eind 2015 verschijnt een tweedelig standaardwerk over de geschiedenis van Delft en haar bewoners, vanaf de oorsprong tot heden. Hoofdredacteur Gerrit Verhoeven vertelt maandelijks over het werk aan dit project.

Het is een vraag die ik vaak krijg als redacteur van de stadsgeschiedenis: “Waar haal je je wijsheid vandaan?” Een kort en simpel antwoord is er niet, dus ga ik er een aantal afleveringen van deze serie aan wijden. Voor elk onderwerp geldt: het begint met lezen wat er al door anderen over is geschreven. We hoeven het wiel tenslotte niet twee keer uit te vinden. De omvang en de kwaliteit van de bestaande literatuur varieert, van dikke dissertaties tot beknopte brochures. Veel boeken over Delft kun je vinden en lenen bij DOK, de openbare bibliotheek aan het Vesteplein. Tegenover de informatiebalie staat de collectie van de historische vereniging Delfia Batavorum, voldoende voor een eerste oriëntatie over tal van onderwerpen. Wie daar niet genoeg aan heeft, kan terecht in de bibliotheek van het Gemeentearchief aan de Oude Delft 169. Dat beschikt over een enorme, bijna complete verzameling literatuur over de stad. Een indruk van deze rijkdom krijg je via de catalogus op internet. Ga naar www.archief-delft.nl, klik op ‘beeldbank’ en dan op ‘literatuur’. Helaas zijn de zoekmogelijkheden op de website nogal beperkt, maar soms levert raadpleging toch nuttige publicaties op. Je mag de collectie gratis raadplegen in de studiezaal op dinsdag, woensdag en donderdag van 9 tot 17 uur.

Ook als er nog niets over je onderwerp is geschreven, is het Gemeentearchief dé plek om te beginnen. Soms kan dat via de genoemde website en de daarop vermelde links. Als je bijvoorbeeld onderzoek naar je voorouders wilt doen, kun je terecht op de Digitale Stamboom. Foto’s en ander beeldmateriaal zoek je via de beeldbank. Kom je er via internet niet uit of wil je meer weten dan je daar kunt vinden, dan ga je naar de studiezaal. De medewerkers helpen je graag om de weg te vinden in de originele archieven.

Het raadplegen van originele documenten is misschien niet de gemakkelijkste, maar wel de mooiste vorm van historisch onderzoek. Het kan zelfs zorgen voor een “historische sensatie”. Dat is een term van de beroemde historicus Johan Huizinga, die beschreef wat een belevenis het directe contact met het verleden kan zijn. Zo’n ervaring kan optreden bij het horen van een lied dat je moeder vroeger zong of bij het binnenstappen van een middeleeuwse kathedraal, maar ook door het raadplegen van oude geschriften. In het Gemeentearchief had ik het eens toen ik de kroniek van het Sint-Agathaklooster in handen kreeg, een onaanzienlijk boekje uit het midden van de vijftiende eeuw. Hierin wordt beschreven hoe een in 1380 begonnen leefgemeenschap van vrome vrouwen uitgroeide tot het grootste klooster van Delft. Mijn oog viel op een zinnetje waarin wordt vermeld dat het kroniekje thuishoorde ‘op die sieck kamaer’ van het klooster, dus in de ziekenzaal. En opeens was ik vijf eeuwen terug in de tijd. Ik zag een zustertje, rillend van de koorts, diep onder de dekens gekropen. Bij flakkerend kaarslicht lag zij te lezen over het wel en wee van haar voorgangsters. Daarom was dat boekje natuurlijk zo klein en beduimeld!

Het lezen van documenten uit de periode van voor de printer en de typmachine vergt oefening. Maar geen nood: het Gemeentearchief organiseert regelmatig cursussen ‘paleografie’, de kunst van het lezen van oud schrift. Samen met een zeer ervaren docent lezen de cursisten teksten uit verschillende perioden, allemaal uit het Delftse archief. En niet zelden wordt iemand zo gegrepen door het contact met de bronnen, dat hij of zij zich ontpopt als een fanatieke onderzoeker.

Download de laatste krant!

Energieweg 3
2627 AP Delft

T: 015 - 214 39 12
info@delftopzondag.nl