Wat ik zeggen wil

Paardenmarkt
DELFT - Genietend van een lekkere Dame Blanche zag ik maar liefst twee reacties op mijn ingezonden brief in Delft op Zondag staan. De heer Van den Berg pleit voor 'een onderzoek door de gemeente over een compromis tussen ondernemer en omwonenden'. Maar waarom zou de gemeente dat moeten doen? De gemeente gaat over het bestemmingsplan, met alle mogelijkheden van inspraak en bezwaar die daar bij horen. In de andere reactie vertelt een Paardenmarktbewoner dat hier meer mensen zijn komen wonen, maar het is hem kennelijk ontgaan wáár die mensen allemaal wonen. Om het geheim te verklappen: ze wonen in de verbouwde TU-bieb, in de nieuwbouw op de plek waar vroeger andere TU-gebouwen stonden. Overal waar iets van bedrijvigheid weggegaan is zijn woningen verschenen. Dat betekent echter niet dat daardoor de buurt zelf levendig en dynamisch blijft. Dat hij niet weet wat het Kruithuis met de Paardenmarkt te maken heeft is voor iemand die er naar eigen zeggen al 35 jaar woont eigenlijk een schande. Een korte uitleg: vroeger stond het Kruithuis niet op de plek waar het nu staat, maar binnen de stadsmuren. Op een mooie oktoberochtend in 1654 gebeurde er iets vreemds. De buurtbewoners waren allemaal netjes vroeg opgestaan en naar hun werk gegaan. Maar toen ze 's middags terugkwamen was het Kruithuis spoorloos verdwenen en was er een groot plein voor in de plaats gekomen. Een mysterie!

Meneer van Wijk, Delft

Gist Gate (1)
DELFT - Elk nadeel heb z'n voordeel. Zou het niet mogelijk zijn om met het opgepompte water iets nuttigs te doen? Blijkbaar zitten we nog vele jaren vast aan dit gegeven en kost het heel veel geld voor iets wat niks oplevert. Zouden er in Delft niet slimme mensen rondlopen die een slim idee hebben over wat je voor nuttigs met dit proces zou kunnen doen? Als we nu eens een prijsvraag uitschrijven met als opdracht: maak het nog jaren oppompen van miljoenen grondwater rendabel. Wellicht komt er een geweldig Delfts plan uit. Goed voor Delft, goed voor iedereen.

Tijn Noordenbos, Delft

Gist-Gate (2)
DELFT - Complimenten voor het openen van de 'Gist-Gate', een schandaal op voor Delft te grote schaal. Ik wens u succes met het verder ontrafelen van deze affaire. Alle inspanning is de moeite meer dan waard. De vraag alleen al hoe de Koninklijke Gist- en Spiritusfabriek uit Delft kon wegkomen zonder aan zijn verplichtingen te voldoen is een nader onderzoek waard. Los van het schandaal zou ik graag willen kunnen begrijpen waarom het helemaal gaat. Er worden miljoenen liters water opgepompt van een diepte van 40 meter en niemand weet precies wat er gebeurt als dat minder zou worden of helemaal stoppen. Nadere uitleg in uw krant, met verwijzing naar een website met meer informatie zou mij een groot plezier doen.

Ir. Jan C. Werkman, Delfgauw

Antwoord van de redactie:
Het DSM concern - de huidige eigenaar van de Gistfabriek- kondigde in 2007 aan helemaal te willen stoppen met grondwaterwinning. Bang voor de gevolgen, spanden de provincie Zuid-Holland, het Hoogheemraadschap van Delfland en de gemeente Delft een rechtszaak aan tegen DSM. Maar nog datzelfde jaar vingen deze overheden bot. De rechtbank in Den Haag constateerde meteen dat de provincie Zuid-Holland, als vergunningverlener, bij de laatst verstrekte oppomp-toestemming aan de Gistfabriek (1997) geen clausule had ingebouwd over de consequenties van een eventuele stopzetting. De fabrieksdirectie mocht fluitend weglopen van de rechter, omdat die vond dat de betrokken overheden deze situatie zelf via hun vergunning hadden kunnen voorkomen. Daarop brak bestuurlijke paniek uit, want inmiddels was uit diverse wetenschappelijke rapporten duidelijk geworden dat abrupt stoppen met de Gist-waterwinning zou leiden tot plotseling veel hogere grondwaterstanden, met grote schades voor de bebouwing in Delft en ook in buurgemeenten als gevolg. In die paniekstemming werd bestuurlijk besloten tot voorlopig doorgaan met pompen op het Gist-terrein. De provincie, het Hoogheemraadschap en de schade vrezende gemeenten Delft, Den Haag en Rijswijk legden daarvoor samen 16 miljoen euro op tafel. Ook het DSM-concern droeg toch nog een steentje bij, met een bedrag van 6 miljoen euro. Dat geld en die regeling gold voor de periode 2009-2014. In dat laatste jaar stopten zowel DSM als de provincie (de redenering van de rechter volgend als vergunningverlener eigenlijk de 'hoofdschuldige') met meebetalen, en ook Den Haag en Rijswijk. Daarmee kwamen de kosten van doorpompen alleen nog voor rekening van het hoogheemraadschap plus de gemeente Delft. Per 1 januari dit jaar trok tenslotte ook Delfland de handen af van de onwelkome Gist-erfenis. Zo staat Delft nu alleen voor de taak om een begin te maken met stopzetting van de fabrieksmatig nutteloos geworden waterwinning. Dat is een unieke situatie. Nog nooit is het voorgekomen in Nederland dat een zo grote, stokoude waterwinning wordt afgebouwd, waarbij bovendien alle verantwoordelijkheid – ook voor onvoorspelbare schades – bij een stadsbestuur ligt. Wat de 'grote schaal' betreft: de risico's zouden wel eens groter kunnen zijn dan die van de twee andere hoofdpijn-dossiers van de stad, het Spoortunnel-project en de Harnaschpolder. Om een besef te krijgen van de omvang: bij de wateronttrekking rond de nieuwe rijksweg A4 in de Schipluidense polders gaat het om het opzuigen van 1,4 miljoen liter water per dag. In Delft gaat het onopgemerkt om veel meer: tot uit de verre ondergrond van Delft wordt op het Gist-terrein nog elke dag 28,8 miljoen liter opgepompt. De wezenlijke vragen zijn nu: wat gaat er gebeuren als je daarmee stopt, en wie gaat de eventuele gevolgen ervan betalen? Over het laatste verzoek: Delft op Zondag werkt aan een online-dossier naar alle eerdere artikelen over het grondwater-probleem en met speciale links.

Henk de Kat, journalist voor Delft op Zondag