Steeds minder eenden in Delft en de regio, waarom weet niemand

DELFT – Wilde eenden hebben het zwaar. Hun populatie nam in vijftien jaar met 20 procent af. Ook in Delft en de regio maken ze moeilijke tijden door, merken lokale natuurclubs. De reden? Dat is gissen.

Door: Jesper Neeleman

Het nieuws over de teloorgang van de wilde eend sneeuwde afgelopen week wat onder. De wereld maakt zich drukker om oorlogen, vluchtelingen en andere ellende. Landelijke organisaties maken zich echter grote zorgen om de wilde eend, waarvan nu nog 400.000 broedparen zijn. Komende maanden wordt daarom groot onderzoek gedaan naar de mogelijke oorzaken.
Ook binnen de Vogelwacht Delft e.o. zagen leden, die op zo'n dertig punten in de regio al jaren tellingen doen, de afgelopen tien jaar steeds minder wilde eenden opduiken. "Tegelijkertijd zien we meer krakeenden en kuifeenden. Het lijkt alsof die de plek van de wilde eend innemen", zegt Hans Zweekhorst. Volgens de secretaris van de Delftse Vogelwacht is het voeren van brood bepaald niet goed voor eenden. "Een eend kan met gemak tien tot twaalf jaar oud worden. Maar als je ze brood geeft worden ze niet ouder dan drie. Brood is hartstikke slecht voor dieren, hun maag is daar niet geschikt voor. Het is één van de redenen dat stadseenden niet oud worden." Geert van Poelgeest, voorzitter van de KNNV afdeling Delfland, is het hem eens wat betreft het voeren van brood. "Heel dom om brood aan eenden te voeren", zegt Van Poelgeest. "Brood is voor mensen gemaakt. Eenden moeten hun voedsel uit de sloot halen." Daarbij komt dat ook ratten erg in hun nopjes zijn met de zakken vol brood die in de wateren worden gegooid. "Je kunt het echter moeilijk tegengehouden", weet Zweekhorst. "Maar ik hoop dat mensen er wat terughoudender mee worden. Gooi geen hele pakken in het water."
Het goedbedoelde eendjes voeren verklaart echter niet waarom ook eenden in de vrije natuur in aantal afnemen. Zweekhorst sluit niet uit dat het ook te maken kan hebben met de opkomst van reiger en ooievaar, die wel een jong eendje lusten. "Verder moeten we, denk ik, vooral even de uitslag van het onderzoek afwachten. Misschien komt daar wel helemaal niks uit. We weten nog altijd niet waarom het aantal mussen jaren terug zo terugliep. Was het een virus? We weten het nog steeds niet."
Winanda de la Rambelje heeft op haar Vogel- en Egelopvang als geen ander te maken met de doelgroep eenden die zich bevinden in de hoek waar de klappen vallen. "Ik heb me totaal niet gerealiseerd dat het slecht gaat met de wilde eend", begint de Delftse asielhoudster. "Wel weet ik dat vrouwtjeseenden het zeker in het voorjaar vreselijk zwaar hebben." Groepsverkrachtingen zijn in de wondere wereld van de eend dan aan de orde van de dag en niet zelden verdrinken de vrouwtjes. "En van de pijltjes die achter moeder eend aan zwemmen blijven er altijd maar een paar over. Eenden worden daarnaast aangereden door auto's, maar het grootste probleem zie ik in het aanbod van broedplekken. Ze broeden steeds vaker op de gekste en gevaarlijkste plekken, op schoolpleinen en in bomen. De ouders kunnen vanuit een boom wegvliegen, de pijltjes niet. Ze broeden het liefst op plekken waar ze versmelten in hun omgeving. Als zo'n plek er niet is, wordt het lastig voor ze."

Hart onder de riem
We kunnen de wilde eend op meerdere manieren een hart onder de riem steken, leggen de deskundigen desgevraagd uit. Volgens De la Rambelje zou het goed zijn als er aan nestelgelegenheid van eenden wordt gedacht èn hondenbezitters in het broedseizoen opletten of hun huisdier geen eend van haar nest grijpt. Geert van Poelgeest adviseert de mensen die aan het water wonen een lage schoeiing te maken. "Of leg een kikkertrapje aan. Ook eenden hebben daar iets aan." Verder adviseren Van Poelgeest en Zweekhorst vooral wat minder brood te voeren. De eend zal zich zonder dit extra voedsel – en misschien juist dankzij het gebrek aan dit extra voedsel – uiteindelijk wel redden...