Vermeer en Van Leeuwenhoek (4)

Antoni van Leeuwenhoek is bij het grote publiek vooral bekend om zijn microscoop. Deze was opgebouwd uit een metalen plaatje, voorzien van een minuscuul lensje en een stelschroef.

Door Jeroen Stolk

De afbeelding toont hiervan een vereenvoudigde voorstelling. Vermoedelijk kwam hij tot zijn uitvinding door zijn werk in de textielnijverheid. Teneinde de stoffen goed te kunnen controleren beschikten textielhandelaren over een loep. Wellicht vormde dit de inspiratie tot Van Leeuwenhoeks microscoop. De microscoop opende een geheel nieuwe wereld voor Antoni. Zo ontdekte hij onder meer eencelligen, bloedcellen en spermacellen. Maar ook luizeneitjes kwamen voor de lens van zijn microscoop. Van Leeuwenhoek was diep onder de indruk van het nieuw ontdekte leven. Hij besefte dat het de wereld zou verbazen dat er kleinere ‘dierkens’ bestonden dan de kaasmijt, die tot dan toe als kleinste wezentje werd beschouwd. Antoni wilde zijn bevindingen delen met de wetenschap maar zijn wantrouwen zorgde voor terughoudendheid. Slechts enkele bekenden werden door hem in kennis gesteld van zijn bevindingen. Onder hen de Delftse arts en anatoom Reinier de Graaf. Het was De Graaf die Van Leeuwenhoek introduceerde bij de Royal Society in Londen. Dit werd de aanzet tot wereldwijde roem. Zelfs de Russische tsaar Peter de Grote zou Antoni van Leeuwenhoek met een bezoek vereren.