Dubbel Delft 10/5

DELFT – Deze uitzondering wordt geen regel, maar een oude luchtfoto uit 1970 in kleur, dat zie je niet elke dag. Prominent in het midden de gebouwen van wat toen heette het ‘Sint Joris Gasthuis’. Na de invoering van de Krankzinnigenwetten in 1841 en 1884 werd de druk op de Delftse bestuurders groter om de verpleegomstandigheden te verbeteren. Dit leidde in 1894 tot de bouw van een buitengesticht in de Vrijenbanse polder. Het werd een complex met acht paviljoens, dat meer paste bij de toenmalige ideeën over psychiatrische hulpverlening. Het hoofdgebouw, waarin een kapel en ruimten voor de geneesheren waren ondergebracht, was met de voorste twee paviljoens door middel van gangen verbonden. In het begin van de twintigste eeuw ontwikkelde het Sint Joris Gasthuis zich tot een psychiatrisch gesticht en waren de oppassers vervangen door verpleegkundigen. In 1933 telde het gesticht meer dan duizend opgenomen patiënten. Tijdens de crisisjaren begin vorige eeuw werd het idee van arbeidstherapie herboren: patiënten konden onder toezicht touwpluizen, matten vlechten en eenvoudig werk doen in de tuin. Deze arbeidstherapie bleef tot de Tweede Wereldoorlog bestaan. Tijdens de oorlog heeft het Sint Joris verschillende levens van Joden en andere onderduikers gered, door hen op te nemen in de gebouwen. De ontwikkeling van nieuwe medicijnen, psychofarmaca, en de gewijzigde opvattingen over de rechten van patiënten veranderden na de Tweede Wereldoorlog ook de opvattingen over de wijze van opvang van psychiatrische patiënten. In de tweede helft van de jaren 1990 zijn alle panden met uitzondering van het hoofdgebouw gesloopt. Het hoofdgebouw is vervolgens gerestaureerd en ingericht als museum, waarin de geschiedenis van de psychiatrie te zien is. Op 1 juli 1999 fuseerden het psychiatrisch centrum Joris, Riagg Delft en de psychiatrische afdeling van het Reinier de Graaf Gasthuis. Samen werden zij GGZ Delfland. Onderin de oude luchtfoto is ook het toenmalige zwembad te zien; het staat leeg en het onkruid tiert welig. Rechts zijn nog barakken te zien van het ‘Duyvelsgat’, een tijdelijke opvang voor studenten van de Technische Hogeschool. Het zwembad werd een woontoren voor onder anderen TU-studenten. (www.dubbeldelft.nl)