Hemd van het Lijf: Ingrid van der Vlis

Historicus Ingrid van der Vlis verzorgde een jaar lang de bevrijdingsbulletins ‘75 jaar ná de bevrijding’ voor Stadsarchief Delft en Delft op Zondag.

Waarom bij het Armamentarium op de foto?
“Tijdens de oorlog gebeurde hier niet veel, maar na de oorlog des te meer. Als op 8 mei Delft officieel bevrijd wordt, worden hier vrijwel direct de eerste ‘foute Delftenaren’ gebracht en gevangen gehouden. Dat gebeurde vaak onder groot gejoel. Eerst vergelding en langzamerhand steeds meer mensen die op vrije voeten komen en dan wel weer terug Delft in moeten. Dit interessante thema heb ik aangestipt in de bulletins. Hoe ga je om met een buurman die je eerst hebt staan uitjoelen en daarna weer je buurman is?”

Hoe kijk je terug op het project?
“Het was een verrassende zoektocht. Vooraf had ik het idee dat ik vrij snel bij wederopbouw terecht zou komen, maar het bleek dat Delftenaren echt wel een jaar nodig hebben gehad om eerst allerlei andere zaken uit te vissen. Het was een jaar van tegenstrijdigheden. Het begon met de bevrijding, een ultiem volksfeest, maar de dag erna dringt het besef door dat nog niet iedereen terug is en er vrijwel niets te eten is.”

Waarom heb je juist voor de periode ná de oorlog gekozen?
“De oorlog krijgt altijd veel belangstelling, maar wat erna is gebeurd weten we eigenlijk niet zo goed. Natuurlijk wel de grote lijnen, maar juist dat kleine nieuws vind je niet zomaar.”

Welke verhalen zijn jou het meest bijgebleven?
“Er zijn heel veel internationale relaties geweest. Delftse meisjes met Canadese soldaten, dat weten we. Maar ook Delftse mannen die terugkwamen met een vrouw nadat ze te werk gesteld waren geweest. Dat hele cluster met relaties vond ik interessant. Hoe werd daarop gereageerd in de stad? Het kleine clubje Delftse vrouwen dat een relatie had met een Duitse militair werd ongenadig hard aangepakt. In de maanden na de bevrijding is tot drie keer toe een melding van infanticide gedaan. We weten het niet zeker, maar de kans is groot dat er vrouwen geweest zijn die een kind verwachtten van een Duitse man en uit angst zijn overgegaan op het doden van de baby.”

Hoe heb jij telkens weer de bijpassende beelden gevonden?
“Ik putte uit de beeldcollectie van het archief, met onder meer de unieke foto’s van de Filmdienst van de Binnenlandse Strijdkrachten – de makers van ‘Het uur U’. Deze pasten goed bij de bulletins die naar aanleiding van de politiearchieven zijn geschreven.”

Ben jij tevreden met het resultaat?
“Ja. Bij veel onderwerpen dacht ik wel; hier zit nog veel meer in. Maar de verhalen konden niet eindeloos lang worden. Wellicht levert het nog eens iets op wat ik verder ga uitzoeken.”

Hoe is er gereageerd op de bulletins?
“De stukken worden goed gelezen en gevonden. Soms werd ik benaderd door mensen die op hun naam zoekend opeens bij een verhaal terechtkwamen over de eigen familie. Alle bulletins blijven op de website van Stadsarchief Delft staan, dus de verhalen blijven vindbaar.”

Als burgemeester van Delft…
“…zou ik natuurlijk oproepen om goed aandacht te hebben voor het verleden, omdat kennis van het verleden nuttig kan zijn voor de toekomst.”