Afbeelding
Foto: Tiemen vd Reijken

Dubbel Delft 27/2

Algemeen

DELFT - Pest, cholera, tyfus, er waren in het verleden nogal wat enge ziektes waar mensen, ook in Delft, in grote aantallen aan overleden. Voeg daar nog de vaak slechte hygienische omstandigheden waar mensen in leefden aan toe en je hebt de oorzaak waarom er in vroeger jaren meer mensen overleden aan ziektes. Voeg daar de abominabele arbeidsomstandigheden onder de laagbetaalden bij en het wordt duidelijk waarom er in die jaren meer weeskinderen waren. En dus had iedere zichzelf respecterende stad een of meerdere weeshuizen. En die had je dan weer voor alle rangen en standen. In de middeleeuwen namen kloosters vaak de zorg van wezen op zich. Weeshuizen komen geregeld voor in fictie, en worden hierin niet zelden afgebeeld als akelige plaatsen waar de aanwezige kinderen maar weinig liefde en aandacht krijgen. Een van de beroemdste boeken over het leven in een weeshuis is 'Oliver Twist' van de Britse schrijver Charles Dickens. Hoewel de meeste weeshuizen tot het begin van de 19e eeuw weinig tot geen onderwijs boden, gingen ze later over tot het opleiden van hun pupillen. De pupillen van weeshuizen droegen vaak uniforme kledij, vaak goedkope kleurloze uniformen. Een fel contrast in het weeshuis was het Voorhuis met de vaak weelderige Regentenkamer en het povere Achterhuis waar de (half)wezen of arme kinderen verbleven. Vaak waren er gescheiden ingangen voor de regenten en de wezen; verschil moest er - ook toen al - zijn. In de twintigste eeuw begon de houding tegenover weeshuizen sterk te veranderen: weeshuizen werden steeds vaker gezien als een van de slechtste alternatieven voor wezen, en alternatieve mogelijkheden zoals adoptie of wezen onderbrengen bij andere familieleden of gastgezinnen kregen de voorkeur. Enkele nonnen die het nabijgelegen Sint-Agathaklooster na onenigheid hadden verlaten, betrokken in mei 1405 een eigen klooster aan de Oude Delft. Ze behoorden tot de Franciscaner Orde. Dit klooster werd in 1536 door brand verwoest, waarna het op dezelfde plaats werd herbouwd. De laatste non verliet het gebouw in 1579 en het pand deed voortaan dienst als weeshuis en wapenopslag. Vanaf 1949 bevindt zich in het gebouw sociëteit ‘Alcuin' van studentenvereniging Virgiel.

Afbeelding