Zo kom jij de zomer door in Delft: Urban Walking (Aflevering 3)

De redactie van Delft op Zondag deed een oproep aan zijn lezers om met leuke activiteiten te komen hoe we deze zomer in Delft moeten doorkomen. Delftenaren Cock Hazeu en Peter Kuiper weten daar wel raad mee. Zij zijn al een paar jaar bezig met het ontwikkelen van flinke rondwandelingen, onder het motto ‘Wandelen Dichtbij’. Ook in je eigen omgeving, ook in de drukke Randstad, valt prima te wandelen! Als je maar weet waar je moet zijn, en wat er in het landschap te ‘lezen’ valt.

Cock bracht in 2019 al de wandelgids ‘Wandelen in Delfland’ uit, bij de in wandelgidsen gespecialiseerde Uitgeverij Gegarandeerd Onregelmatig. Begin oktober komt er van hen samen een tweede gids: ‘Wandelen in Rijnland; twaalf flinke rondwandelingen in het Zuid-Hollandse deel van het Groene Hart’. En ook hebben ze een serie van tien wandelingen van 12 à 15 km ontwikkeld in en om Delft: ‘Tien keer Delft; urban walking op z’n best!’ Al deze wandelingen zijn ook ontsloten op de WandelZoekPagina (www.wandelzoekpagina.nl). Daarop kun je gratis routebeschrijvingen en GPS-tracks downloaden, en zo aan de wandel gaan. Op de WZP beschrijven we ook kort de aard van iedere wandeling, met een paar foto’s en interessante kijkpunten erbij. Die wandelingen gaan we in de maanden augustus, september en oktober in deze rubriek van Delft op Zondag kort beschrijven. Voor de auteurs was het de uitdaging om als je denkt alles in en om Delft wel zo’n beetje te kennen, te laten zien dat er toch nog het nodige te ontdekken valt!

Delft-Oost: de Vrijenbanse route (14 km)
Vroeger was ’Delft’ de oude stad binnen de poorten en wallen. Aan de oostkant van Delft lag de grote plattelandsgemeente Vrijenban, o.m. het gebied waar nu de Hertenkamp en de Delftse Hout liggen, en de nieuwe wijk Emerald en nog veel meer. Vrijenban werd in 1921 opgeheven zodat Delft kon gaan groeien. Deze Vrijenbanse wandelroute laat zien dat je nog steeds prachtig kan wandelen aan de oostkant van Delft. Hier volgt een korte beschrijving van een paar van de kijkpunten onderweg. Om de complete routebeschrijving met alle kijkpunten te downloaden: https://www.wandelzoekpagina.nl/wandeling/delft-oost-de-vrijenbanse-route-c/18495/

De Nieuwe Plantage
In de negentiende eeuw werd de Schie-Vlietverbinding tussen Rotterdam, via Delft naar Leiden steeds belangrijker, en de schepen groter. Het traject langs de Delftse binnenstad voldeed niet langer, en aan de oostelijke buitenkant van de stad kwam in 1893 het huidige Schiekanaal gereed. Vervolgens kwamen hier aan de Nieuwe Plantage de deftige herenhuizen tot stand, die aan de achterzijde met diepe tuinen grenzen aan het nieuwe Schiekanaal. Landschapsarchitect Poortman ontwierp in 1894, in Engelse landschapsstijl, het plantsoen van de Nieuwe Plantage. Door de verlegging van de Schie ontstond hier ook het Wallerpark, nu een ruig parkbos naast de oprit van de Reineveldbrug. Het is in privé-handen. Naast die Reineveldbrug staat ook het voormalige gemeentehuis van Vrijenban, nu in gebruik als kantoorvilla van een ICT-bedrijf. Tegenover het oude gemeentehuis, aan de achterkant van het Kalverbos, naast de Lepelbrug, staat de voormalige politiepost van Vrijenban.

De ‘snelwegooievaars’
In de Noordpolder van Delfgauw en de Bieslandse Polder doen de boeren tegenwoordig aan ‘natuurgerichte bedrijfsvoering’, zodat er een interessantere flora en fauna in het gebied is ontstaan. Er is daardoor ook voedsel genoeg voor het ooievaarspaar dat inmiddels al zo’n kwarteeuw vast in het gebied bivakkeert. Grote kans om ze te zien, ’s zomers met hun twee jongen. Er waren twee nestpalen in het land neergezet om de ooievaars over te halen om ook in de polder te broeden….maar neen: het zijn eigenzinnige dieren die hun nest liever tien-hoog hebben op de schoorsteen van het Delftse bejaardentehuis dat pal tegen de A13 aan staat!.... Kijk dus even rechts naar boven voordat je de snelweg onderdoor gaat: een ooievaarsnest met vloerverwarming!

De Delftse Hout en de Grote Plas
Na de oorlog kwam het denken over nieuwe recreatiegebieden voor de groeiende stedelijke bevolking weer op gang. Het duurde tot de tweede helft van de jaren zestig voordat de Delftse Hout ontwikkeld werd. Het begon met de aanleg van een openluchtzwembad, Aan ‘t Korft, dat inmiddels al weer lang gesloten is en nu als camping in gebruik is. Kern van de Delftse Hout is de Grote Plas, met eromheen speelweides en strandjes. In het hele gebied zijn aparte wandel-, fiets- en ruiterpaden aangebracht, zodat iedereen het er ongestoord naar z’n zin kan hebben.

De Bieslandse molen(stomp)
Van de Bieslandse molen is in 1931 het bovenste gedeelte gesloopt toen de molen verbouwd werd tot dieselgemaal. Je ziet dus een molenstomp, ingericht als woonhuis, en een mooie tuin eromheen met een weids uitzicht op een laaggelegen veenweidepolder. De molen is van oorsprong een ‘vijzelmolen’: een vijzel schroeft het water omhoog. De molen is gebouwd in 1778 ten behoeve van de drooglegging van dit gedeelte van de Bieslandse Polder, waar in de late middeleeuwen turf was gestoken.

Klein Delfgauw en Vrijenban
De paar boerderijen en huizen die hier staan, op de grens van Delft en de buurgemeente Pijnacker-Nootdorp, heten terecht ‘Klein Delfgauw’. Het grotere dorpje Delfgauw ligt een kilometer zuidelijker, als je hier de Noordeindseweg zou vervolgen. Klein Delfgauw ligt in de Bieslandse Polder. In de Franse tijd, en iets daarvoor en daarna, is ‘Biesland’ een ‘ambachtsheerlijkheid’ geweest en later zelfs korte tijd een zelfstandig gemeente. In 1833 is die minigemeente opgegaan in de gemeente Vrijenban, die het oostelijke buitengebied rondom Delft vormde. De naam ‘Vrijenban’ betekent: vrije ban, oftewel niet onder het rechtsgebied van Delft vallend. Vrijenban was een uitgebreide gemeente, waarvan het voormalige raadhuis nog steeds bestaat: de grote villa bij de Reineveldbrug, nu tegen het centrum van Delft gelegen, vlakbij de Schie. Ook die gemeente Vrijenban is – na jarenlang ijveren door Delft! - al lang en breed opgeheven: in 1921 werd het al enigszins verstedelijkte deel van het grondgebied aan Delft toegevoegd en het agrarische deel aan Pijnacker.