Veel maatregelen nodig tegen herrie van ‘verbrede’ A4

DELFT – Als de nieuwe rijksweg A4 langs Delft wordt verbreed van 2 naar 3 stroken per rijrichting, zoals de regering van plan is, dan krijgen bij elkaar zeker 145 woningen in Den Hoorn, Schipluiden en Tanthof blijvend te maken met toegenomen verkeerslawaai boven de aanvaardbare norm. Rijkswaterstaat hoopt dat de herrie daar binnenshuis zal meevallen. Zo niet, dan krijgen de bewoners van die huizen een aanbod om de gevels aan te passen.

Door Henk de Kat

Dit blijkt uit een recent akoestisch onderzoeksrapport van Rijkswaterstaat. Daaruit is te concluderen dat de voorgenomen rijstrook-uitbreiding op de A4 tussen Rijswijk en de Ketheltunnel voor 2.860 woningen in Delft, Midden-Delfland en Rijswijk tot ontoelaatbaar meer lawaai vanaf de drukkere rijksweg zou leiden, indien daartegen niks zou worden gedaan. Het rijk heeft daarom nu een gedetailleerd pakket maatregelen voorgesteld: overal twee lagen zoab (fluisterstil asfalt) plus her en der nieuwe geluidswallen en/of geluidschermen, of – zoals langs Buitenhof – verhoging van bestaande wallen en schermen.

Akoestische studie
Met die aanpak wordt het overgrote deel van de 2.860 herrie-gevoelige woningen in Delft, Den Hoorn en de hele Rijswijkse nieuwbouwwijk Sion beschermd tegen de toenemende verkeersdrukte, aldus de papieren berekening van Rijkswaterstaat. De 145 woningen waarvoor dat volgens de akoestische studie echter niet lukt liggen in Tanthof (36), nieuwbouwwijk De Kreek in Den Hoorn (52), de omgeving rond de aansluiting van de Woudseweg op de A4 in Den Hoorn (46) en de Woudselaan in de Harnaschpolder (11 woningen). De betrokkenen zouden daarvan bericht hebben gekregen van het rijk.
Het 150 pagina’s tellende onderzoeksrapport is een belangrijk onderdeel van het politieke plan om auto’s en vrachtwagens meer ruimte te geven op de A4 tussen Den Haag, Delft en Rotterdam. Nog pas vijfeneenhalf jaar geleden, net voor nieuwjaarsdag 2015, werd dit nieuwe stuk rijksweg geopend na een slepende discussie van 65 jaar. Nu al behoeft die route meer capaciteit, vindt de huidige minister Cora van Nieuwenhuizen (VVD, verkeer), in het kielzog van haar voorgangers. Het A4-tracé zelf dijt overigens niet uit. De bedoeling is dat gebruik wordt gemaakt van de middenberm en/of de vluchtstroken – allebei destijds al bewust royaal aangelegd – om per rijrichting van twee naar drie stroken te kunnen gaan tussen Delft en Schiedam/Vlaardingen. De Ketheltunnel blijft zoals die nu is: vanaf Delft twee rijstroken voor doorgaand verkeer, en rechts een derde rijstrook naar de A20.
Voorzitter Alfred Boot van wijkvereniging BHTD in Tanthof schrikt van de verbredingsplannen. Hij had er twee jaar geleden al wel eens gehoord, maar de vaart nu achter de besluitvorming verrast hem.

145 probleemhuizen
“Ik weet wel dat we een tijdje geleden door het rijk zijn benaderd om mee te doen en te participeren in deze discussie, maar door de corona-perikelen is dat er niet van gekomen. Dat akoestisch rapport en de kennelijke lawaai-gevolgen voor een deel van onze buurtbewoners en de maatregelen voor onze wijk, die kennen wij niet als bestuur.”
Rijkswaterstaat zegt in een reactie hierop dat geprobeerd is om alle bewoners van de 145 probleemhuizen in mei per brief te informeren, en dat op 25 mei specifiek voor de A4 tussen Den Hoorn en de Ketheltunnel een in verband met corona ditmaal digitale voorlichtingsavond is gehouden. “Die is door 80 belanghebbenden bekeken, en nog steeds te vinden op internet.”
De plannen komen ook niet helemaal uit de lucht vallen. Al in 2017, kort na de ingebruikneming eind 2014 van de A4, werd op het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat serieus politiek werk gemaakt. Dat gebeurde mede op aandrang van gelobby door de provincie Zuid-Holland, het Westland en de gemeenten in de gezamenlijke Haagse en Rotterdamse vervoersregio. Bestuurders en ondernemers, zoals vanuit de tuinbouwsector, drongen aan op meer rijbanen, aangezien de kersverse A4 – in korte tijd uitgegroeid tot de drukste snelweg van Nederland, met dagelijks 270.000 auto’s bij Den Haag – al snel vol liep met files, zeker voor de Ketheltunnel.
De besluitvorming is inmiddels zo ver gevorderd dat vóór 18 juni bezwaarschriften moeten worden ingediend, willen die straks nog een rol kunnen spelen bij de uiteindelijke parlementaire besluitvorming en vooral bij een allerlaatste afweging door de rechter. Wie nu niet protesteert tegen de voorgenomen lawaai-maatregelen, verliest na de 18e zijn verdere juridische invloed. Rijkswaterstaat meldt dat de informatie van de digitale info-avond van 25 mei nog tot de inzendtermijn van 18 juni is terug te kijken op de website over de vernieuwingsplannen voor de A4.
Als het aan de minister ligt beslist de Tweede Kamer komend jaar over het project. Bij een akkoord, en zonder veel rechterlijke strubbelingen, start het werk in 2023. De rijstroken-uitbreiding moet daarna rond 2027 helemaal klaar zijn, aldus de agenda van Van Nieuwenhuizen.

Protest tegen verbredingsnelweg ‘gigantische klus’

“Het is echt een gigantische klus om alle rijksdocumenten over de consequenties van de nieuwe verbredingsplannen voor het A4-verkeer tijdig te lezen en te interpreteren”, zegt voorzitter John Witjes van Stichting Batavier.
De stichting is de voortzetting van de tientallen jaren lang door Delftenaar Henk Tetteroo aangevoerde actiegroep tegen de komst van de A4, die in de vorige eeuw nog ‘Rijksweg 19’ werd genoemd. Tetteroo en Tanthof-bewoner ir Ben van der Chijs (die de files voor de Ketheltunnel al lang tevoren voorspelde) konden de aanleg uiteindelijk niet verijdelen. Maar ze boekten toch ook succes. Ze bereikten met hun vasthoudendheid door de jaren heen dat de weg tenslotte half tot zelfs helemaal verdiept werd aangelegd. En dat tal van compenserende milieu-voorzieningen er omheen met rijksgeld werden betaald, zoals Europa’s grootste ecoduct over de A4 richting Rotterdam.

Batavier
Batavier is nu één van de milieuclubs die bezig zijn om nog vóór 18 juni hun bezwaarschrift (in politiek jargon: een ‘zienswijze’) ingediend te krijgen tegen het plan voor meer rijstroken op rijksweg A4 tussen Den Haag en Rotterdam. “Het gaat om een stapel rapporten met bij elkaar duizenden pagina’s over allerhande aspecten: lawaai, natuur, vogels, luchtvervuiling. En we moeten er bijvoorbeeld ook op letten dat de verbreding niet wordt aangegrepen om straks in de avond en nacht naar 130 km/u wordt gegaan. Dat zou helemaal indruisen tegen de eerdere afspraken.”
Maar de hoofdconclusie heeft de Batavier-groep al lang en breed getrokken: “De uitbreiding van twee naar drie rijstroken per rijrichting is zinloos. In de Ketheltunnel verandert niets, dus al het doorgaande verkeer dat daar van drie rijstroken naar twee moet loopt er dan helemáál op vast. Dat betekent nóg meer files”, aldus Witjes.
In een reactie hierop zegt een woordvoerder van Rijkswaterstaat desgevraagd: ‘De A4 telt straks vanaf de Prinses Beatrixlaan in Rijswijk tot aan de Ketheltunnel in Schiedam over de gehele lengte 2x3 rijstroken, waardoor onnodige invoegbewegingen worden voorkomen. In de huidige – en ook toekomstige – situatie liggen er 2x3 rijstroken in de Ketheltunnel (dat zijn vanaf Delft 2 doorgaande rijstroken, en 1 strook voor afslag rechts naar de A20, red). Met het verbreden van de A4 sluit het netwerk hierdoor naadloos op elkaar aan. Berekeningen laten zien dat de nu voorgestelde weg-aanpassingen een positief effect hebben op de doorstroming op dit deel van de A4.”
Milieudefensie Delft ziet af van indienen van een eigen reactie. Voorzitter Ria van Oostveen is kort en helder: “Wij sluiten ons aan bij het bezwaarschrift van Stichting Batavier. Die vertegenwoordigt helemaal wat wij ook vinden. Wij waren destijds al tegen aanleg van de A4, en we zijn dus zeker tegen ook nog een uitbreiding van die weg.”
Luchtwachters Delft, een kleine groep milieu-experts, gaat wel een brief schrijven. Want niet alleen zal toenemend autoverkeer leiden tot meer verkeersherrie, zoals Rijkswaterstaat zelf verwacht, ook zijn er consequenties voor de natuur. Voorzitter Ronald Groen: “Zoals onze naam al zegt, zal ons bezwaar zich richten op de toenemende luchtvervuiling als gevolg straks van nog zoveel meer auto’s per dag.”

Het rijksplan voor minder lawaai A4

Dit zijn de plannen van Rijkswaterstaat tot beperking van verkeerslawaai in de Delftse regio als de A4 wordt verbreed. In elk geval krijgt ook dit stuk snelweg dan tweelaags zoab, wat volgens het rijk op zich al overal tot forse lawaai-reductie zou moeten leiden.
Buitenhof: Zonder maatregelen zou hier kans zijn op meer herrie voor 400 woningen. De bestaande wal wordt nu opgehoogd met schermen van deels 1 en deels 2 meter. Daarmee – plus dat zoab – gaan al deze woningen binnen de wettelijke geluidsnorm vallen, aldus de akoestische rapportage.
Tanthof: In theorie kans op meer lawaai voor 950 (woon)panden. Aanpak: dubbel zoab doet al heel veel. Dan blijven er nog 36 woningen over (Lambarene-, Malawi-, Namibië- en Botswanastraat) die misschien aanpassing aan de gevel behoeven. Dat zou niet nodig zijn als het bestaande scherm op de geluidswal langs de wijk zou worden opgehoogd van nu 6 naar 7 meter. Maar dat vindt Rijkswaterstaat ‘niet doelmatig’.
Omgeving Hodenpijl: aan de Schipluidense kant van de A4 komt langs het Sophia van Wouw fietspad een 2 meter hoge geluidswal van 460 meter lang met daarop een 2 meter hoog scherm. Dan resteren rond de Gaag nog 26 vrijstaande woningen die last krijgen van meer lawaai. Daarvoor is geen budget, aldus Rijkwaterstaat. Ook deze bewoners krijgen indien nodig gevel-aanpassingen aangeboden.
Den Hoorn hoek Schenkveld langs Woudseweg: 20 woningen krijgen te maken met teveel herrie. Bestaande wallen en schermen blijven, er is volgens Rijkswaterstaat geen budget voor extra maatregelen.
Den Hoorn: 800 woningen bij aansluiting Woudseweg naar A4 zijn gevoelig voor meer lawaai. Aanpak: langs afrit 12 (richting Den Haag) komt deels een vervangend 3 meter hoog scherm en een nieuw scherm van 5 ipv 4 meter nu. Al bestaande schermen langs de dorpskern blijven zo. Dan krijgen al met al toch nog 52 woningen te maken met eigenlijk te veel lawaai, vooral in de hoek Achterdijkshoorn (wijk De Kreek) en ook langs de Harnaschkade, Ommedijk en Rijksstraatweg. Dat zouden er minder kunnen zijn, maar ook hier oordeelt Rijkswaterstaat: ‘Niet doelmatig’.
Woudselaan / nieuwbouw Harnasch gebied: Zo’n 201 woningen zouden risico kunnen lopen. Ingezet wordt op zoab en langs de A4-afrit daar de bouw van een 6 meter ipv een nu 4 meter hoog scherm. De nieuwbouwwijk zou dan helemaal geen last moeten hebben, 11 woningen aan de oude Woudselaan nog wel.
Sion: Een fors deel van die nieuwe Rijswijkse wijk (450 huizen, aan weerszijden van de Buitensingel) zou problemen kunnen krijgen. Langs de A4 komt een nieuw 720 meter lang scherm van 5 meter hoog. Daarmee zou de hele wijk gevrijwaard moeten zijn van extra verkeersgedruis.