Huisarts Ferdinand Schreuder gaat na 35 jaar met pensioen

DELFT - Het is in deze tijd met een groot huisartsentekort bijna niet voor te stellen, maar in de jaren ‘80 was er een overschot aan dokters. Ferdinand Schreuder (65) was dan ook maar wat blij dat hij in 1985 in de Delftse wijk Buitenhof samen met Wim Wierema een praktijk kon starten: Huisartsenpraktijk Händellaan.

Volledig vanaf nul beginnen, dat was zwaar voor Schreuder en zijn compagnon. “Het was behoorlijk low budget. We huurden een oud gebouwtje van de gemeente, waarin een gezondheidscentrum werd gevestigd. Wim en ik hebben onze praktijk zelf in mekaar getimmerd.” Een nieuwe praktijk betekende dat er nog geen patiënten waren, en dus ook geen inkomsten. “Zeker het eerste half jaar gaven wij alleen maar geld uit aan de verbouwing en toen de eerste patiënten kwamen konden wij nog altijd niet rondkomen van het werk. Vandaar dat wij beiden onze bijbanen aanhielden. Ikzelf in Amsterdam aan de Vrije Universiteit, waar ik lesgaf aan studenten geneeskunde. Wierema gaf voornamelijk EHBO-lessen. We konden ervan leven, maar breed hadden we het niet. Samen hadden wij na één jaar slechts 300 patiënten, terwijl een dokter binnen een normpraktijk er alleen al zo’n 2300 heeft. Uiteindelijk kwam er een omslagpunt, waarop we voldoende patiënten hadden om de huur te kunnen opbrengen. Dat was een mooi moment. Daarna hebben wij beiden geleidelijk aan goed kunnen verdienen aan de praktijk en waren de arme tijden voorbij. Het was een lastige start waarbij we alles zelf moesten uitvogelen, maar toen het eenmaal liep was het een genot om deze praktijk te mogen runnen.”

Het verschil maken
Huisartsenpraktijk Händellaan was met de toename van patiënten definitief gesticht in de Buitenhof. “Destijds stond dit gebied nog niet echt bekend als achterstandswijk, maar ook toen al was er veel flatwerk waar vooral lagere inkomensgroepen werden voorzien van een woning. Dat feit kleurde de praktijk wel. Wij kregen te maken met veel sociale problematiek, vermomd als medische klachten. Huisvestingsproblemen, werkeloosheid, schulden, gebroken gezinnen en migratie. Mensen leggen de connectie niet tussen deze sociale problemen en medische klachten zoals rug-, buik- of hoofdpijn en deze bevolkingsgroep kan met de gewone ongemakken minder goed overweg. Op die manier ga je als huisarts toch op een andere manier te werk dan in een welgestelde wijk. De manier van werken heeft mij nooit tegengestaan, integendeel zelfs. Ik ben altijd met plezier naar mijn werk gegaan en besefte mij maar al te goed dat ik juist voor deze groep mensen het verschil kon maken. Bij de mensen uit de Buitenhof vleide ik mijzelf met de gedachte dat het écht uitmaakt of Ferdinand Schreuder of een ander hun dokter is. Meer dan in een wijk met hoogopgeleide mensen die zichzelf prima kunnen redden.”

Kritisch
Ferdinand Schreuder publiceerde dit jaar het boekje ‘Intermezzo’, waarin zijn geschreven stukjes voor het tijdschrift 'Huisarts en Wetenschap' zijn gebundeld. “Het is te lezen als commentaar op en zorgen over de dominante opvattingen en gebruiken in de Nederlandse huisartsengeneeskunde. Hoewel ik mijn vak altijd met liefde en inzet bedreven heb voelde ik mij toch altijd een buitenstaander, hetgeen zich uitte in een permanent kritische houding. Die toon in de geschriftjes was vooral voor beroepsgenoten duidelijk. Bij sommige medische standaarden zette ik mijn vraagtekens. Niet zozeer uit wetenschappelijke twijfel, maar vanuit welk uitgangspunt blijkt dat het zo moet? In de spreekkamer hechtte ik ook meer dan een ander belang aan de context waarin klachten worden geuit. Een klacht ontstaat niet puur als gevolg van een of ander biologisch proces in je lijf, maar die klacht heeft een onderliggende betekenis. En die betekenis achterhalen is in mijn ogen essentieel om een goede aanpak te zoeken. Daarnaast vind ik dat meer aandacht moet worden besteed aan bijvoorbeeld klimaatverandering en de maatschappij. Individuele problemen zijn vaak maatschappelijke problemen, hebben althans vaak maatschappelijke kanten. Mensen komen niet bij dokter Schreuder om de revolutie te horen preken, maar aan de andere kant kan het troostrijk zijn als je hoort dat het geen toeval is dat je ergens last van hebt.”

Ambities
Na het vertrek van Wim Wierema drie jaar geleden, gaat nu ook Ferdinand Schreuder met pensioen. “In al die jaren schreven vele mensen zich in en velen vertrokken ook weer. Ik denk dat ik zo’n 10.000 mensen als patiënt heb gehad. Sommigen bleven maar kort, velen meer dan 20 jaar en een enkeling de volle 35 jaar. Ook het opleiden van huisartsen in de praktijk heeft me altijd erg veel arbeidsvreugde gegeven. Ik ben blij dat ik de praktijk en mijn patiënten aan goede collega's kan overdragen. Dat huisartsen Van der Voorn, Van der Waal en Krul de praktijk op een goede manier voortzetten, is voor mij als vertrekkend huisarts de kroon op het werk.” Schreuder mag dan wel met pensioen gaan, maar is nog niet uitgekeken op zijn vak. “Ik had mij voorgenomen om de eerste maand mijn agenda helemaal leeg te houden, maar nu wil ik toch graag een bijdrage leveren aan de corona-ellende met wat diensten op de huisartsenpost. De coronapandemie is in feite een ramp in slow-motion. Het heeft veel impact op de samenleving en veroorzaakt angst en zorgen bij mensen. Ikzelf ben net een paar dagen hersteld van dit virus, waarvan ik twee weken goed ziek ben geweest. Dat is mij in mijn hele carrière nog nooit overkomen, hoogstens anderhalve dag. Ik mag van geluk spreken dat ik de kortademigheid niet heb gehad, want dat zorgt momenteel voor hele nare situaties in de medische wereld.” Wanneer de coronacrisis voorbij is, gaat Ferdinand Schreuder zijn ambitie achterna. “Samen met Wim Wierema wil ik een hospice opzetten in Pijnacker-Nootdorp. Daarnaast blijf ik doorgaan met mijn werk als scen-arts, dus als second opinion-arts bij euthanasie, en zal ik een rol blijven spelen in de huisartsenopleiding. Ik ben dus zeker nog niet helemaal klaar met het vak!”