Jan van der Mast is Dé Delftenaar van het Jaar!

'Dat mensen mij zelf hebben voorgedragen, maakt deze benoeming extra bijzonder'

DELFT - Het is eindelijk zover: Dé Delftenaar van het Jaar 2019 is bekend! Uit de tien genomineerden kwam Jan van der Mast naar voren als winnaar van de verkiezing. Hij mag de door Loes van der Holst ontworpen Bronzen Hugo een mooie plek gaan geven.

Door Cheyenne Toetenel

U heeft de afgelopen weken goed uw best gedaan om te stemmen op uw favoriete weldoener van 2019. Nog niet eerder kwamen zo veel stemmen binnen voor onze jaarlijkse verkiezing. Ons nieuwe concept, Dé Delftenaar van het Jaar, lijkt daarmee door u te zijn omarmd. Uit de ruim 2700 stemmen die zijn binnengekomen, is een Top 3 tot stand gekomen. Op de derde plaats is powervrouw Brie van Klaveren geëindigd met 386 stemmen. Het was een close finish tussen de nummers 1 en 2, respectievelijk 461 stemmen voor Jan van der Mast en 428 stemmen voor Nico van der Lely. De vakjury gaf uiteindelijk de doorslag met drie voorkeursstemmen (per voorkeursstem 75 punten waard) op Jan van der Mast, waardoor hij met een totaal van 686 stemmen de eerste plaats heeft ingenomen. En op die overwinning is Jan maar al te trots.

Wonderlijke wedstrijd
"Het was een wonderlijke wedstrijd", aldus Jan van der Mast. "Voor mij kwam dit jaar alles tezamen, met deze prijs als een soort toetje. De overwinning maakt mijn jaar helemaal af." Jan is zeer positief over de nieuwe opzet van de verkiezing. "Deze benoeming is extra bijzonder, want mensen hebben mij zelf voorgedragen. Het gaat er niet meer om dat je een bekende Delftenaar bent, maar je wordt beoordeeld op grond van wat je hebt gedaan. Dat mensen waardering hebben voor wat ík het afgelopen jaar heb gedaan, dat vind ik fantastisch. Het voelt goed om van zo veel mensen te horen dat zij op mij hebben gestemd. Een hele bijzondere was de stem van de grote baas van DSM, Feike Sijbesma. De meest invloedrijke Nederlander die je een mailtje stuurt met: 'Jan ik heb op je gestemd', dat is toch wel heel bijzonder."

Bronzen Hugo
Op de vraag waar de uitreiking van de Bronzen Hugo moest plaatsvinden, had Jan zijn antwoord snel klaar, "Het Agnetapark is de ideale plek voor de uitreiking, want dit was het lievelingsdenkbeeld van het echtpaar Van Marken. Dit is het plekje in Delft waar écht zichtbaar is wat zij hebben gecreëerd. Ontworpen door de beste landschapsarchitect, Zocher, en in die tijd het eerste tuinwijkje van Nederland. Zelfs nu, 140 jaar later, is dit de ideale plek om te wonen. Het Agnetapark ligt er na al die tijd nog ongerept bij." Ook over de vraag door wie hij de prijs graag uitgereikt zag worden, hoefde Jan niet lang na te denken. "Brie van Klaveren! Het is heel knap hoe zij het protest omtrent het Prinsenhofgebied heeft aangezwengeld en daarmee Delft in beweging heeft gebracht. Ik heb veel respect en bewondering voor het machtsvertoon waarmee ze dit doet. Brie heeft zich sinds kort ook aangesloten bij ons museum."

Bijzonder jaar
Al die stemmen heeft Jan niet voor niets gekregen. 2019 was voor hem een jaar waarin zijn werk samenkwam. "Voorgaande jaren heb ik een schrijversbestaan geleid en heb ik in de 'Van Marken-tunnel' geleefd, waardoor ik niet zo sociaal was naar de maatschappij. Altijd met het idee: in 2019 komt het boek uit en ga ik oogsten. Het was dan ook een mooi moment toen in april het 700 pagina's dikke boek over Van Marken uitkwam. Daar hebben wij echt een feestje van gemaakt, wat de verdienste zijn van mijn steun en toeverlaat Dick Holt. Het was een mooie boekpresentatie, waarbij acteurs Jacques en Agneta van Marken speelden. Het eerste exemplaar ging naar de directeur van DSM, wat een prachtig moment was. De biografie over de belangrijke Delftse ondernemer Van Marken leverde goede recensies op. Daarop volgde de opdracht voor de tentoonstelling '150 jaar Gist' in het pareltje van delft dat jaren dicht was. Wat was dat een feest om te mogen doen! De kamer met fabrieksbodes, filmpjes, interviews met mensen die vroeger bij de Gist hebben gewerkt, het hele plaatje konden we realiseren. In totaal hebben bijna 19.000 mensen de tentoonstelling bezocht, waar veel leuke reacties op kwamen. Van een 90-jarige man hoorde ik: 'Meneer, u heeft zo veel mensen geluksmomenten bezorgd.' Dat doet uiteraard wat met mij."

Prachtige verhalen
Toen de tentoonstelling in september 2019 werd geopend, besloot Jan iedere dag achter het bureau van Van Marken te gaan zitten om verhalen van bezoekers aan te horen. "Dat was een slimme zet", aldus Jan. "Ik hoorde prachtige, maar ook ontroerende verhalen. Van mensen die er zelf hebben gewerkt, of een familielid. Dat was zo'n contrast met vier jaar lang in de donkere 'Van Marken-tunnel' zitten. Ik hoorde van alles, zoals over een opa van een bezoeker. Hij overleed in de fabriek, schrok zo van de stoomfluit dat hij van grote hoogte naar beneden viel. Hij liet zijn vrouw achter met vijf kleine kindertjes." De oorspronkelijke opzet, om die verhalen te horen, breidde Jan uit met de rondleidingen die door hemzelf gegeven werden. "Door dit boek ben ik veel meer naar buiten gaan treden en heb ik urenlange rondleidingen gegeven door het Agnetapark. Dat ging ik ook doen op de tentoonstelling zelf. Dan pas merk je hoe verhalen kunnen verbinden en wat zoiets je oplevert. Het bereiken van honderden mensen met het vertellen van dat unieke verhaal over het echtpaar Van Marken. De overgang van het eenzame schrijverschap naar de publieke omarming van het verhaal over het unieke stukje Delftse geschiedenis, dat is echt mijn hoogtepunt van 2019."

Sporen in Delft
Jan weet goed te verwoorden waarom het zo belangrijk is om het verhaal van Van Marken te delen. "In de tijd dat niemand zich bekommerde om de grootste bevolkingslaag, de arbeiders, deden Jacques en Agneta van Marken dat wel. Zij kwamen met unieke regelingen voor werknemers, zoals de pensioenregeling die voor ons nu heel gewoon is, en zij stichtten allerlei verenigingen. We staan nu op de schouders van deze mensen, die al die goede regelingen hebben ingevoerd. Anders dan andere reuzen, die op stand leefden, ging het echtpaar Van Marken tussen de arbeiders wonen. Zij hebben een lievelingsdenkbeeld ontwikkeld voor het Agnetapark, waar arbeiders een prettiger leven konden leiden dan voorheen. Zij hebben het enorme beschavingsspel in Delft tot grotere hoogte gebracht. En van alles wat zij hebben bereikt in hun leven, zijn nog veel sporen terug te vinden in het huidige Delft."

Plannen
Het komende jaar is Jan van plan een beetje te 'ont-Marken'. "Ik leef al heel lang in het verleden, in de negentiende eeuw, en nu kom ik weer een beetje terug in de moderne tijd. Ik ben uit de 'Van Marken-tunnel'! Ik wil nieuwe dingen gaan doen. Zo hoop ik over twee maanden een soort Delfts dagboek te publiceren: 'Domweg gelukkig in Delft'. De titel is er al, de aantekeningen zijn er, nu alles alleen nog uitschrijven." Overigens neemt Jan niet volledig afscheid van zijn 'Van Marken-tijdperk'. "De rondleidingen door het Agnetapark wil ik blijven geven en uiteraard pleit ik nog steeds voor een Museum Van Marken. Het is mooi dat zo'n grote groep professionals zich heeft aangesloten. Mensen kunnen nog steeds vriend van het Museum Van Marken worden via de website www.museumvanmarken.nl. Er zijn al veel mooie projecten ontwikkeld, maar we willen uiteindelijk natuurlijk een fysiek gebouw hebben. Dat zou één van de leegstaande gebouwen van DSM kunnen zijn, of het Taplokaal vlakbij het Agnetapark waar het verhaal is begonnen. Iedereen is zeer enthousiast, dus volgens mij gaat het er wel komen!"