Delftse journalisten lanceren plan voor 'De Bourdon'

Delft – Twee oud-journalisten van de vroegere Delftsche Courant hebben deze week de gemeente Delft om een kwart miljoen euro steun per jaar gevraagd voor oprichting van 'De Bourdon': een nieuwe lokale krant over de stadspolitiek, plús discussie-website. De gemeenteraad besloot woensdagavond unaniem om 'de haalbaarheid en wenselijkheid' van dit idee te gaan onderzoeken.

Het plan komt uit de koker van voormalig redactiechef Henk de Kat en fotoredacteur/uitgever Stef Breukel. Vanuit hun vak en als betrokken burgers zijn ze verontrust over het huidige gebrek aan journalistieke aandacht voor de plaatselijke politiek.

De Kat: "Overal kwijnt de lokale/regionale pers, ook in Delft. Er is hier geen enkel medium meer dat echt consequent de plaatselijke politiek volgt, analyseert en eigen onderzoek verricht. Dat betekent voor de inwoners van de stad een voortdurend gemis aan informatie, duiding en journalistieke waakzaamheid over het doen en ook over het eventuele laten van hun gemeentebestuur".

Omgevingswet
De bezorgdheid van de twee nu gepensioneerde journalisten wordt nog aangewakkerd door het vooruitzicht dat in 2021 de nieuwe landelijke 'Omgevingswet' in werking treedt. "Dat wordt een wet met grote consequenties. De bedoeling ervan is dat plannen op het gebied van de ruimtelijke ordening – denk aan de bouw van nieuwe wijken, wegen, bruggen en dijken – voortaan zo snel mogelijk worden uitgevoerd. Zestig jaar lang discussiëren over de aanleg van een rijksweg zoals de A4 door Midden-Delfland is er dan niet meer bij. De nieuwe wet houdt namelijk in, even simpel gezegd, dat vanaf 2021 nog slechts één keer protest mag worden aangetekend tegen een eenmaal genomen overheidsbesluit. Maar als burgers door gebrek aan journalistieke berichtgeving niet eens op de hoogte zijn van het bestaan van plannen voor een torenflat of wegverbreding voor hun neus, en de vrachtwagens en bouwvakkers komen er plotseling aan terwijl er geen bezwaar meer mogelijk blijkt – ja, dan heb je echt de poppen aan het dansen. Dan groeit onder de bevolking de argwaan nog verder tegen wat 'de politiek nu weer onopgemerkt heeft bekokstoofd'. En dat zal echt fnuikend uitpakken voor het functioneren van onze in principe zo democratische bestuursvorm."

Nu al schiet informatie over en controle op overheidsplannen tekort doordat er in Delft geen journalist meer rondloopt die overal bot bovenop zit, menen De Kat en Breukel. "Openbare besturen zoals de gemeente, waterschap en provincie zullen daar toch echt wat aan moeten gaan doen. Ook het Sociaal Cultureel Planbureau heeft die conclusie getrokken in het rapport 'Niet buiten de burgers rekenen'. Daarin stelt het SCP dat die nieuwe Omgevingswet overheden dwingt tot een veel betere communicatie, en tot het regelen van inspraak in een al heel vroeg plan-stadium."

De Bourdon
Het tweetal wil daaraan gaan bijdragen met een combinatie van een wekelijkse huis-aan-huis krant en een interactieve website onder de symbolische naam 'De Bourdon', zoals de vanouds waakzame luidklok in de kerktoren van de Oude Jan heet. Het project kan een unieke media-formule worden voor Nederland. Daarvoor is dan wel overheidssteun nodig, stellen de twee journalisten vast. "Het kan niet zonder. In veel gemeenten is afgelopen tien jaar geprobeerd de lokale/regionale pers op te vijzelen met kleinere gesubsidieerde experimenten, vooral in de vorm van online-journalistiek. En ook hebben we de commissie-Brinkman gekend, die in opdracht van een net als wij erg bezorgde Tweede Kamer heeft onderzocht wat mogelijk is om plaatselijke nieuwsvoorziening te verbeteren. Maar geen enkel experiment werkt tot nu toe echt, althans niet voor een breed publiek. Daarom lijkt ons de tijd aangebroken om over te stappen naar overheidsfinanciering. Met het concept van 'De Bourdon' willen wij in Delft iedere burger gaan bereiken, via een kwalitatief steengoede, continu attente lokale huis-aan-huis krant, plus een daaraan gekoppelde website als platform voor digitale informatie én voor discussies over de stadspolitiek."

Steun
De Kat en Breukel hebben bij deze opzet de steun gekregen van Rodi Media, al 26 jaar lang de uitgeverij achter de zeer goed gelezen huis-aan-huis krant 'Delft op Zondag'. Directeur Bram Rontberg is bereid ook de papieren versie van 'De Bourdon' te drukken en elk weekend als apart katern op te nemen in zijn blad. Als ondernemer verwacht hij zijn kosten eruit te halen met de opbrengst van meer advertenties, vanwege de journalistieke kwaliteitsimpuls met die nieuwe politieke insteekkrant. "Met dat lef als ondernemer van Rontberg, die ook het publieke belang van ons plan inziet, zijn we heel blij. Het betekent dat de kwart miljoen euro per jaar die we nu aan de gemeente hebben gevraagd effectief kan worden besteed, want dat geld gaat dan puur naar de jonge vakjournalisten die komen te werken voor de inhoud van de weekkrant en website van De Bourdon", stellen De Kat en Breukel.

Die website zien ze, naast de gedrukte weekkrant, als een belangrijke poot in hun plan. Zeker voor jongeren, van wie velen geen krant meer lezen, zoals diverse Delftse raadsleden in een eerste reactie opmerkten. "Op die site komen de digitale versies van de artikelen uit de papieren krant, voorzien dan van handige links naar onderliggende gemeenteraadsstukken en verhelderende grafieken en situatieschetsen. Maar we streven naar meer met die Bourdon-website. Dat moet ook een actief digitaal discussieplatform worden, waarop iedere burger en elke belangengroep een mening kan ventileren over elk politiek onderwerp in de stad. Inwoners kunnen ook zelf nieuwe inspirerende ideeën aandragen, met wellicht verrassende invalshoeken".

Leiden
"De Bourdon" kan een voor Nederland nieuw pioniersproject worden voor versterking van de plaatselijke pers, denken De Kat en Breukel. Dat daarvoor publiek geld wordt gevraagd is overigens op zich niet gloednieuw. De gemeenteraad van Leiden besloot vorig najaar al om eveneens 250.000 euro per jaar uit te trekken. Dat gebeurde op aanbeveling van de Universiteit van Leiden, na uitgebreid wetenschappelijk onderzoek naar de toestand van de lokale pers in die stad.

De Kat en Breukel: "Maar in Leiden wordt dat geld inmiddels anders besteed. Alle lokale media daar kunnen een beroep doen op die pot, voor los van elkaar staande onderzoeksprojecten. Dat lijkt ons te hapsnap. We steken de nu ook voor Delft gevraagde kwart miljoen euro liever in een redactie die continu, elke dag, al het doen en ook al het eventuele laten van het gemeentebestuur gaat volgen. Zo'n opzet biedt veel meer waar voor je overheidsgeld, denken wij."

Onafhankelijk
Op voorstel van het CDA en de ChristenUnie nam de nieuwe gemeenteraad afgelopen woensdagavond unaniem het besluit om nu onderzoek te gaan doen naar de haalbaarheid en wenselijkheid van dit Delftse concept. De Kat en Breukel, die opmerken dat er geen enkele neiging tot persoonlijk of financieel gewin schuilt achter hun plan, zijn ook daar blij mee. Ze beseffen niettemin dat er een zekere moeilijkheidsgraad kleeft aan hun 'gehengel' naar gemeenschapsgeld. "Ja, want journalisten van De Bourdon moeten wel onafhankelijk en indien nodig kritisch kunnen schrijven over de gemeentelijke politiek – en hoe rijm je dát met financiering door diezelfde overheid? Dat zal in het komende onderzoek van de gemeente naar ons plan zeker een punt van aandacht zijn. Die onafhankelijkheid moet echt worden gewaarborgd. We denken dat te kunnen regelen via een redactiestatuut en een Mediafonds-commissie. Die combinatie moet voorkomen dat een wethouder kan dreigen met intrekken van de subsidie als iets onwelgevalligs over hem of haar zou worden gepubliceerd. Maar dat moet lukken. Nationale radio- en tv-zenders, die toch ook onafhankelijke nieuws- en actualiteitenprogramma's maken, worden al jaren overeind gehouden met overheidsgeld."

"De gemeenschap van Delft kan alleen maar gebaat zijn bij dit totaal-concept", menen de twee journalisten. "Voor betrekkelijk weinig geld– jaarlijks nog geen 2,50 euro per inwoner – informeren we de bevolking over alle bestuurlijke plannen, en tegelijk organiseren we de broodnodige 'tegenspraak' die de gemeente in ons democratisch stelsel volgens het Sociaal Cultureel Planbureau eigenlijk ook zelf zou moeten willen. Het online discussieplatform maakt bovendien voor iedereen inzichtelijk, ook voor politieke eindbeslissers, wat de bevolking allemaal vindt van voorstellen als vernieuwing van het Prinsenhof, stoppen met van gas, tekort aan betaalbare woningen, een andere Sebastiaansbrug of gebrek aan sportvelden."

Toegankelijkheid
De inhoud van de artikelen in 'De Bourdon' moet trouwens voor iedereen bruikbaar zijn, vinden de twee initiatiefnemers, aangezien ze mogelijk zijn gemaakt met overheidsgeld. "Dit betekent dat media als de Stadsradio Delft, Omroep West, In de Buurt en het AD wat ons betreft straks probleemloos uit de publicaties van ons journalistiek onderzoekswerk mogen citeren. En met bestaande discussiegroepen zoals Top Delft willen we eveneens graag samenwerken. Zo is het alleen maar win-win aan alle kanten."