Pijnacker-Nootdorp onderzoekt mogelijke komst azc

20 mei 2023, 10:00 Algemeen

PIJNACKER/NOOTDORP - De gemeente Pijnacker-Nootdorp wil onderzoek doen naar de mogelijkheid om 150 tot 300 opvangplekken voor asielzoekers te creëren voor de duur van vijf tot tien jaar. De gemeenteraad bespreekt dit voorstel in juni.

Door Cheyenne Toetenel

Nederland heeft te maken met een tekort aan opvangplekken voor asielzoekers. Het kabinet werkt momenteel aan de zogenaamde ‘Spreidingswet’, waarmee zij de gemeentelijke verantwoordelijkheid op het gebied van asielopvang wettelijk wil vastleggen. Door nu alvast de mogelijkheden binnen de gemeente te inventariseren, wil het college van Pijnacker-Nootdorp de regie zoveel mogelijk in eigen hand houden. “De gemeente wil haar maatschappelijke verantwoordelijkheid nemen en heeft een eerste verkenning gedaan naar de bijdrage die de gemeente wil leveren, met als resultaat een startnotitie.” De gemeente anticipeert hiermee op de Spreidingswet. 

Kaders
De gemeente heeft de intentie om asielopvang te realiseren, maar wel binnen kaders. “We willen niet wachten tot het rijk ons verplicht en een concrete aanwijzing voor een x aantal opvangplekken geeft. Voor de asielopvang hebben we een vijftal kaders geformuleerd: de opgave ten opzichte van andere woningopgaven, de duur, het aantal plekken, de invulling en de regie.”

Bovenop andere woningopgaven
De opgave voor asielzoekers moet bovenop andere woningopgaven komen, stelt de gemeente. “De spanning op de woningmarkt is de afgelopen jaren flink toegenomen, ook in Pijnacker-Nootdorp. Omdat de woningnood op alle fronten hoog is, komt de asielopvang bovenop andere woningopgaven. Dit leidt naar verwachting ook tot meer draagvlak voor asielopvang.” Concreet houdt dit in dat de asielopvang niet komt op locaties waar, voor de duur van de asielopvang, woningbouw is gepland. Parallel aan de asielopvang realiseert de gemeente flexwoningen voor bijzondere doelgroepen en starters. “Hierbij hebben we oog voor vervanging van het Hofland, waar nu 64 eenheden zijn voor statushouders, starters en spoedzoekers. Daarnaast houden we de komende jaren rekening met steeds nieuwe opgaven voor statushouders, omdat veel asielzoekers die nu in Nederland verblijven kansrijk zijn en een verblijfsstatus zullen krijgen. Voor het tweede half jaar van 2023 is de opgave inmiddels al verhoogd.”

Duurzame opvang
De gemeente wil opvang realiseren voor de duur van minimaal vijf jaar en in principe maximaal tien jaar, om een duurzamere vorm van opvang te kunnen bieden. “Omdat er in heel Nederland niet genoeg plek in azc’s is, worden asielzoekers momenteel opgevangen in noodopvang en crisisnoodopvang. Dit zijn tijdelijke locaties met vaak minder voorzieningen dan de standaard opvanglocaties van het COA. Door de korte duur en onduidelijkheid over de duur moeten asielzoekers, volwassenen én kinderen vaak verhuizen en kan onderwijs en de benodigde zorg niet altijd geregeld worden. Zeker in de crisisnoodopvang. In Haaglanden is er, sinds de sluiting van het tijdelijke azc in Rijswijk, alleen noodopvang. Gezien het tekort aan duurzame opvangplekken en de toekomstige wettelijke taak om meer duurzame plekken te realiseren, gaan we ons in Pijnacker-Nootdorp voorbereiden op duurzame opvang van minstens vijf jaar en in principe maximaal tien jaar.”

150 tot 300 plekken
De gemeente gaat vooralsnog uit van minimaal 150 en maximaal 300 opvangplekken. In november 2022 is landelijk een indicatieve opgave bepaald per gemeente. Voor Pijnacker-Nootdorp is dit 281. De indicatieve opgave per gemeente is een afgeleide van de provinciale opgave. De provincie Zuid-Holland heeft verzocht de opgave voor Zuid-Holland te verlagen, gezien de woningmarkt in de provincie en de omvang van de opgave ten opzichte van de huidige capaciteit. Ze heeft een tegenbod gedaan dat voor Pijnacker-Nootdorp uitkomt op ongeveer 150 plekken. Het COA tenslotte heeft daarentegen een voorkeur voor locaties van minimaal 300 plekken, omdat vanaf die omvang een sluitende businesscase mogelijk is. “We gaan daarom uit van een bandbreedte van minimaal 150 en maximaal 300 opvangplekken. Om doelmatigheidsredenen gaan we in principe voor één locatie.”  Bij voorkeur maakt de gemeente een combinatie met flexwonen op één locatie, zodat binnen de bandbreedte makkelijker kan worden op- en afgeschaald al naar gelang de behoefte. Dit wordt ook door het Rijk gestimuleerd. In april 2023 heeft de staatssecretaris van Justitie en Veiligheid aangekondigd gemeenten flexwoningen aan te bieden voor vergunninghouders en andere doelgroepen als een gemeente asielopvang realiseert.

Integratie, participatie en veiligheid
De gemeente zet in op een zo goed mogelijke integratie en participatie van asielzoekers. “Doordat volwassenen dagbesteding hebben, vrijwilligerswerk doen of betaald werk hebben verwachten we dat mensen zich beter voelen en de leefbaarheid en de veiligheid worden vergroot. Mensen zullen zich minder vervelen en kunnen zich nuttig maken. Met werkgevers willen we de mogelijkheden verkennen voor betaald werk, zeker daar waar schaarste is aan arbeidskrachten5 . Voor kinderen en jongeren streven we er naar dat zij onderwijs kunnen volgen op een basisschool in de buurt van de opvanglocatie met NT2-onderwijs of onze middelbare school met een Internationale Schakelklas. Verder willen we dat de bewoners van de opvang zoveel mogelijk kunnen deelnemen aan reguliere sport en andere vrijetijdsbestedingen. Dit alles maakt het ook makkelijker de taal te leren en een sociaal netwerk op te bouwen.” De gemeente heeft ook oog voor veiligheid. Het COA is verantwoordelijk voor de veiligheid op het terrein en de gemeente en de politie zijn dat buiten het terrein. “We maken afspraken met het COA en de politie om tot een gezamenlijke aanpak van overlast te komen en korte lijnen te organiseren.”

Eigen regie
De gemeente wil in de samenwerking met het COA zoveel mogelijk regie houden op de organisatie van de asielopvang. Met het nemen van het initiatief om asielopvang te realiseren is hiervoor de basis gelegd. De gemeente wil zelf het aantal opvangplekken bepalen, evenals de locatie. Ook binnen de communicatie en participatie, en integratie en participatie wil de gemeente de regie nemen.

Besluitvorming
Het voorstel is geagendeerd voor de beeld- en oordeelsvormende gemeenteraadsvergadering op donderdag 15 juni. Besluitvorming vindt plaats op 29 juni. Het is ook na instemming van de raad nog geen uitgemaakte zaak dat er daadwerkelijk asielopvang binnen de gemeente kan worden gerealiseerd. Dat hangt af van haalbaarheidsonderzoek naar geschikte en beschikbare locaties. Ook moet onderzocht worden wat ze binnen de gemeente maatschappelijk aankunnen. Daarom worden organisaties als de SWOP, de bibliotheek, de Raden van Kerken, het onderwijs en de politie gevraagd om mee te denken. Mochten de resultaten positief zijn, verwacht de gemeente dat de asielopvang op zijn vroegst in de eerste helft van 2025 kan openen.