De psyche van de woningmarkt

8 april 2023, 10:00 wonen

DEN HOORN- Als men denkt dat de prijzen gaan dalen, dan gaan die ook dalen, schreef het NRC op 31 maart jl. onder andere. Cody Hochstenbach, stadsgeograaf aan de Universiteit van Amsterdam, zegt hier onder andere over: „Het idee dat kopen per definitie superieur is aan huren, zit heel diep bij ons ingebakken. We hebben een romantisch ideaal van woningbezit”. 

Cor van Leerdam van Van Leerdam Makelaardij en Advies daarover: “Het is niet verwonderlijk dat vooral jonge mensen doelen stellen en het bezit van een eigen woning is daarbij veelal een belangrijk doel”. “Deels is het idee dat kopen per definitie superieur is aan huren het gevolg van financiële prikkels en beleid”, aldus Horstenbach. “Denk aan de hypotheekrenteaftrek, die het fiscaal gunstiger maakt om een woning te bezitten. Maar dat kopen beter zou zijn is ook cultureel gevormd in de hoofden van mensen. Het idee is dat woningbezitters verantwoordelijke burgers zijn. We zien het als een vorm van zelfstandigheid en een belangrijke mijlpaal in het leven. Het kopen van een woning wordt als een belangrijkere stap beschouwd dan huren. Terwijl kopen toch ook duidelijke nadelen heeft: huurders zijn immers flexibeler en hebben minder verantwoordelijkheid over groot onderhoud”. 

Eigen woning jongeren
“Waar de idealen van veel jongeren vooral mee te maken hebben is dat zij niet graag hun hele leven huur willen betalen en liever enig vermogen opbouwen middels een eigen woning”, vindt Jonathan van Leerdam. Cor van Leerdam reageert hierop: “Dat klopt maar het is niet voor iedereen weggelegd om een eigen huis te kopen. De draagkracht van velen is daarvoor helaas te beperkt en die grote categorie mensen is helaas op een betaalbare huurwoning aangewezen”. Volgens Horstenbach wordt de woningmarkt niet alleen door economische wetten geregeerd, maar óók door gedrag, cultuur, en het denken van mensen. “Dat is ook niet gek; de plek waar je woont is niet alleen een kosten-batenanalyse. Het is ook een deel van je identiteit en de plek waar iemand zich thuis wil voelen”.

Verlies blijft meer hangen
Uit onderzoek van onder meer Hoogleraar Siegmann en het Centraal Planbureau bleek dat ‘verliesaversie’ tijdens de woningencrisis van 2008 en 2014 effect had op de woningmarkt. “Verlies blijft bij consumenten meer hangen dan winst. Het verliezen van 1.000 euro weegt zwaarder dan het winnen van 1.000 euro”. “De mensen vrezen erg voor schulden”, aldus voormalig CPB-onderzoeker Machiel van Dijk.” Dat klopt, zo vindt Jonathan van Leerdam: “In de psyche van de mensen spelen schulden en hun gevoel daarbij (gelukkig) een belangrijke rol; de keuze bij aan- en verkopen en van wel of niet huren zijn daarom niet altijd te beredeneren maar vanuit de (veiligheid)psyche wel heel begrijpelijk”.

Veranderd sentiment
Voor woningmarktonderzoeker Harry Boumeester (TU Delft) is het duidelijk dat het sentiment onder woningbezitters is veranderd. “De trend om eerst een woning te kopen en dan pas te verkopen is gekeerd. Mensen zijn dus toch wat voorzichtiger geworden.” Cor van Leerdam: “Ja,dat is bij alle makelaarskantoren merkbaar; de tijd zal leren hoe zich dat de komende tijd ontwikkelt. De Hypotheker ziet bijv. signalen dat de woningmarkt zich langzaam herstelt omdat de hypotheekaanvragen voor de aankoop van een woning over het 1e kwartaal van 2023 met 10% is toegenomen vergeleken met het 4e kwartaal van 2022”.