Vermeer en Van Leeuwenhoek (9)
AlgemeenDoor Jeroen Stolk
Johannes Vermeer, wereldwijd de bekendste Delvenaar en een der grootste Hollandse meesters. In welk pand is tegenwoordig geen afbeelding van zijn werk te vinden? Je zou toch denken dat alles wat aan deze kunstschilder herinnert gekoesterd werd en wordt. Maar niets is minder waar. Want wat is er met de herberg Mechelen gebeurd: het pand waar Vermeer een belangrijk deel van zijn jeugd doorbracht? Hoe kan het dat toegestaan werd dat dit pand gesloopt werd. We zien hier de parallel met van Leeuwenhoek wiens woning evenmin bewaard werd voor het nageslacht. Waarom sprong Delft zo slordig om met haar ‘helden’? Laten we bij het begin beginnen. Veel huisnamen verwijzen naar de eigenaar. Een pand dat een geografische naam draagt kan bijvoorbeeld verwijzen naar de herkomst van de eigenaar. In het geval van Vermeer kunnen we dit snel terzijde schuiven want herberg Mechelen droeg haar naam al een kleine eeuw voor de familie Vermeer het in 1641 betrok. Vóór en na Vermeer is het pand in bezit geweest van verschillende eigenaren. Met de opkomst van het moderne verkeer (trein en auto) voldeed het Delftse stratenplan niet langer aan de behoefte. Vervallen stadspoorten vielen ten prooi aan de slopershamer om plaats te maken voor het spoor en bredere toegangswegen. Net als de toegang tot de stad was ook de toegang tot de Markt een probleem. Aanvankelijk was die slechts vanaf de Oude Langendijk en Cameretten toegankelijk voor ruituigen. Het was dus een kwestie van tijd tot het slopersgilde zich zou storten op herberg Mechelen. In 1894 kocht Gemeente Delft het pand uiteindelijk aan met als doel de Oude Manhuissteeg te verbreden. Bekommerde niemand zich om het rijke verleden van de beroemde bewoner? Niet echt. Vermeer wordt pas sinds kort beschouwd als meer dan een van de vele Delftse kunstschilders. Pas nadat Théophile Thoré-Bürger hem in 1866 met een boek onder de aandacht bracht begon men langzaam maar zeker het belang van deze Delftse meester te onderkennen. Pas in de vorige eeuw ging men zich bezighouden met het veiligstellen van dergelijk cultureel erfgoed. Voor herberg Mechelen en de woning van Van Leeuwenhoek was dit helaas te laat.