Actievoerder tegen A4 nu toch 'trots op wat is bereikt'
DELFT – Nog altijd vindt Henk Tetteroo, tientallen jaren lang hét boegbeeld van het verzet tegen de aanleg van de A4 door het Schipluidense poldergebied, dat die snelweg er nooit had mogen komen.
Maar nu die er ligt, heeft de taaie actievoerder 'een bij vlagen fantastisch gevoel' over wat alle protesten uiteindelijk toch maar mooi hebben opgeleverd. "De weg is buitengewoon omstreden geweest. Het rijk heeft de aanleg met alle geweld door de strot willen drukken bij de regiogemeenten, en daarbij dubieuze praktijken gevolgd. Maar door met elkaar te blijven praten, door 'te polderen' met uitwisseling van argumenten, blijk je in ons democratisch Nederland heel wat te kunnen bereiken. Er is echt iets unieks tot stand gekomen in het veenweidelandschap tussen Delft, Rotterdam en Den Haag. Ik vond het belangrijk om dát nu eens op een rij te zetten."
Autolobby
En zo nam Tetteroo vorig jaar het initiatief voor 'Polderen over de A4 in Midden-Delfland', een door de Rotterdamse journalist Kor Kegel geschreven boek dat onlangs is verschenen. Het leest als een actuele slotsom over de uitkomst van een bijna zestig jaar lang durende strijd tussen een verbeten politieke autolobby en een betrekkelijk klein groepje al even vastbesloten milieuactivisten, die opkwamen voor het belang van een eeuwenoud cultuurlandschap in de Randstad.
Baanbrekend
Die strijd begon al in 1957. Toen werden de eerste plannen gesmeed voor een nieuw stukje rijksweg Amsterdam-Rotterdam, dwars door de Schipluidense polders. In 1984 kwam toenmalig verkeersminister Smit-Kroes met een ontwerp waarbij het vanuit Den Haag komende verkeer eerst over een hoge Gaag-brug bij Den Hoorn zou rijden, om daarna op anderhalve meter hoogte, met nog hogere schermen er omheen, door de weilanden naar Rotterdam te koersen.
Tetteroo: "Achteraf is het moeilijk verklaarbaar dat sommige politici geloofden in zo'n onzalig plan..."
De actiegroep van Tetteroo heeft dat concept weten te verijdelen door stug de ooit gedane belofte van het rijk te blijven herhalen, dat de weg op 250 meter afstand 'niet te zien, te horen en te ruiken' zou zijn. Pas vanaf 2001, toen die belangenstrijd hopeloos vast zat, verwierf de Zuid-Hollandse provinciebestuurder Marnix Norder ook in de Tweede Kamer bijval voor zijn baanbrekende plan om dit stuk A4 grotendeels verdiept, en deels zelfs in een tunnel aan te leggen. Er kwam nog flink wat compensatiegeld bij, als verzachting van de milieuschade in de omgeving.
Natuurmaatregelen
Tetteroo: "De zeven kilometer lange weg zelf heeft het rijk nu 874 miljoen euro gekost. Daar bovenop is 52 miljoen euro beschikbaar gesteld voor natuurmaatregelen. Veel geld, ja. Maar kijk eens wat voor bijzondere dingen hier allemaal gebeurd zijn, en nog gebeuren. In 2016 is Midden-Delfland, mét die ingepaste weg al in gebruik, door de provincie uitgeroepen tot eerste 'Bijzonder Nationaal Landschap' van Nederland. Koester dat, zou ik zeggen."
De voormalige actievoerder begint aan een opsomming van wat is bereikt. Zo is de A4 bij Den Hoorn nu via een aquaduct ónder de Gaag door geleid, in plaats van er hoog overheen zoals vorige ministers lange tijd wilden.
Tetteroo: "Als je vanaf Delft naar Schipluiden fietst, zie je niets van die weg, tot je er vlakbij bent. Geweldig, toch?"
Woongenot
Vanaf Tanthof richting Rotterdam zakt de A4 vervolgens met een verdiepte ligging het veenweggebied in. Tetteroo: "Daar zou de weg in de oorspronkelijke plannen bovengronds liggen, pal ook langs de vele flats van Schiedam en Vlaardingen. Nu rijdt het verkeer daar door een landtunnel, richting Kethelplein. Dat is een enorm voordeel voor het woongenot van die flatbewoners. Maar het gaat nog verder: op het tunneldak is het Sportpark Willem-Alexander aangelegd, met een hoofdveld van gras, met kunststof velden voor voetbal en handbal, een sporthal en indoor atletiekbanen. Een prachtig dubbel ruimtegebruik."
Geluidswerend
'Heel trots' is de 67-jarige Delftse actievoerder ook op de onderhandelingsresultaten over de weg zelf. Zoals: de beperking van de maximum snelheid in Midden-Delfland tot 100 km per uur, de van geluidswerend materiaal voorziene verdiepte wanden, 'de eerste weg in Nederland waar dat is toegepast', een rijdek van dubbellaags zoab, 'veel stiller dan het ouderwetse asfalt', en de verlichting met lantaarns die niet boven de verdiepte weg uitsteken en die zelfs recht naar beneden schijnen, zodat ze geen nachtelijke uitstraling geven, 'echt bijzonder'.
"Allemaal resultaten die we hebben kunnen boeken door te blijven wijzen op de garantie dat je de A4 in Midden-Delfland niet zou mogen zien, horen en ruiken", aldus Tetteroo.
Eco-aquaduct
Rijkswaterstaat heeft richting Rotterdam ook een honderd meter breed eco-aquaduct aangelegd, waar dieren kunnen oversteken en waarin de Slinksloot doorloopt, over de snelweg heen. Tetteroo is zichtbaar content met ook deze door de milieubeweging bepleite voorziening: "Je kunt nu vanaf een fietspad bij de Oostveenseweg wandelen over dat voor noordwest Europa unieke eco-aquaduct. Toen ik dat laatst deed, zaten er vissers die me zeiden dat het bést viswater is, rijk aan allerlei soorten. Moet je je voorstellen: voetballen, handballen en dus ook vissen in de polder, terwijl er – zonder dat je het merkt – duizenden auto's en vrachtwagens onder je door rijden..."
Recreatiebestemming
Mede dankzij een extra pot van 52 miljoen euro, bijeen gebracht om de gevolgen te verzachten van de aanleg van rijksweg A4 door Midden-Delfland, is het grotendeels Schipluidense veenweidelandschap nu een prima recreatiebestemming voor de honderdduizenden stedelingen die er omheen wonen in Delft, Den Haag, Westland en Rotterdam.
"Er zijn van dat geld nog meer fietsroutes, wandel- en ruiterpaden aangelegd, je kunt er zeilen, kanoën en skeeleren, noem maar op. Midden-Delfland biedt je volop de gelegenheid om je op een gezonde manier te ontspannen. Daarvoor hoef je geen Floortje Dessing vliegvakantie te houden".
Vogelstand
De miljoenenpot met compensatiegeld is ook benut voor het beheer van weide- en watervogels in het gebied.
Tetteroo: "Overal gaat de vogelstand hollend achteruit. In Midden-Delfland is een pact gesloten tussen boeren, vrijwilligers en overheden om dit te voorkomen. En dat lijkt, vergeleken met andere landschappen in Nederland, heel goed te gaan. Mooi dat boeren en vrijwilligers zo samenwerken. Dan kun je concluderen dat we als regionale gemeenschap ook op dit gebied met iets bijzonders bezig zijn."
Hij zegt 'alle respect' te hebben voor de boeren, die het lang niet makkelijk hebben in dit betrekkelijk kleine 'Groene Hart' van Zuid-Holland. Zij hebben met geld uit de A4-compensatiepot ook cursussen aangeboden gekregen voor 'verantwoord' werken, zoals hij het noemt. Er is ook financiering mogelijk van zonnecollectoren op boerderijen. En diverse verspreid liggende kassen zijn weg gesaneerd uit het gebied, om de oorspronkelijke openheid te herstellen.
Autogebruik
Tot spijt van Tetteroo heeft de milieubeweging het recente besluit tot aanleg van de Blankenburgtunnel, een nieuw stuk snelweg in de groene hoek tussen Maassluis en Vlaardingen, niet weten te voorkomen. "Schande, wéér een stuk polder vernield. Cora van Nieuwenhuizen, de huidige minister van verkeer, wil nog overal nieuw asfalt aanleggen, en ze bepleit uitbreiding van Schiphol en Lelystad. Tegelijk verkondigt ze dat we ook echt wat aan het klimaat moeten gaan doen. Hoe dan...? Ik vind dat er nu eens een stevig debat moet komen over auto rijden. Zestig procent van het autogebruik betreft ritten van minder dan 5 km. Dan kun je toch net zo goed gaan fietsen? En neem de bezettingsgraad van auto's: in een groot deel ervan zit slechts één persoon. Op de lange duur is dat onverantwoord. Maar als je daar geen beleid op voert, dan verandert er niks, dan gaat het maar door." Het boek 'Polderen over de A4 in Midden-Delfland' is te koop in de webshop van de uitgever: Midden-Delfland Vereniging.