'Na de Matthäus nooit per auto terug naar huis!'
DELFT - Op Witte Donderdag en Goede Vrijdag wordt in de Nieuwe Kerk de Matthäus Passion van J.S. Bach uitgevoerd door het Bachkoor Holland en het Concertgebouw Kamerorkest onder leiding van dirigent Gijs Leenaars.
Leenaars heeft de Matthäus inmiddels al zo vaak gedirigeerd dat zijn partituur met tape aan elkaar hangt.
"Ik heb nog steeds mijn eerste partituur. Er staan ontzettend veel aantekeningen in. Ik probeer elk jaar het stuk weer te bekijken alsof ik het niet ken. Vaak kom ik bij vertrouwde antwoorden uit, omdat die nou eenmaal passen bij mijn smaak. Maar er kan veel bij Bach, en soms evolueert een deel heel duidelijk in een voor mij nieuwe richting", aldus Leenaars.
Ontroerend
De Matthäus is op sommige momenten zeer ontroerend. Wordt een dirigent hier door beïnvloed of kun je blind vertrouwen op je ratio?
"Dat gaat gelukkig op twee sporen tegelijk. Er komen steeds momenten voorbij waarop je merkt dat je meegezogen wordt in de muziek. Dat mag ook, vind ik, maar natuurlijk brandt er altijd een waakvlammetje dat alert is op bijvoorbeeld de volgende lastige inzet."
Fenomenaal
Op de vraag of je als luisteraar kennis van de Bijbel nodig hebt om de Matthäus Passion te waarderen, antwoordt Leenaars:
"Het werk kan absoluut een indruk maken en ontroeren zonder al teveel kennis van het Evangelie. De muziek is zonder woorden ook fenomenaal. Begrijpen is weer wat anders. Ik vind zelf een gedegen 'achtergrondkennis' een verrijking en voor een dirigent een must.
Het bijzondere aan dit werk is vooral de enorme spanningsboog van vertelling en muziek. Mijn hoofd echoot na een uitvoering urenlang na. Ik reis daarom vrijwel nooit per auto terug naar huis of hotel, dat is gewoonweg te gevaarlijk."