Ook in Delft reden tot zorgen over Somalische gemeenschap, maar wie maakt zich zorgen?
DELFT – Het gaat slecht met Somaliërs in Nederland, concludeerde het Centraal Planbureau (CPB) vorig jaar. Ook de Somaliërs in Delft doen het niet best. In de Prinsenstad leeft zo'n 50 procent van de Somalische huishoudens van een bijstandsuitkering.
Door: Jesper Neeleman
Nederland telt 40.000 Somaliërs. Onderzoekers van het SPB namen deze groep recent onder de loep. De uitkomst was, zo concludeerde het SPB, 'zorgwekkend'. Somaliërs in Nederland kampen met taalproblemen, slechte schoolprestaties, armoede en een laag opleidingsniveau. Zo'n 52 procent van de Somalische Nederlanders leeft van een bijstandsuitkering, 82 procent van de Somalisch-Nederlandse kinderen groeit op in een arm huishouden.
Navraag bij de gemeente Delft leert dat de situatie in Delft niet veel verschilt met de landelijke cijfers. In Delft wonen 651 Delftenaren met een Somalische afkomst. Ongeveer 50 procent van de Somalische huishoudens leeft volgens de Gemeente Delft van een bijstandsuitkering. In totaal, dus over de gehele ruim 100.000 inwoners tellende bevolking, telt Delft 3658 mensen met een bijstandsuitkering.
Geen specifiek beleid
Je hoeft geen wiskundige te zijn om te kunnen concluderen dat relatief veel Delftenaren van Somalische komaf niet echt 'meedoen'. De gemeente Delft heeft voor deze groep echter geen specifiek beleid, laat een gemeentewoordvoerder weten. "Binnen de bestaande kaders hebben we wel regelmatig contact over gemeentelijk beleid. Denk aan Werkgroep Migranten Communicatie, het Strategisch Netwerk tegen Radicalisering en Polarisatie en onze individuele contacten met het bestuur van de Somalische Vereniging. Het bestuur van de vereniging heeft ook regelmatig contact met Delft voor Elkaar en draagt bij aan activiteiten gericht op de jeugd in Delft tijdens bijvoorbeeld Ramadan-periode en de jaarwisseling."
De Somalische Vereniging Midnimo kan net als andere verenigingen op projectbasis subsidie aanvragen. Zodoende kregen ze in 2016 4500 euro voor het project 'Opgroeien in Nederland' en 6000 voor 'Samen leren'. In 2017 kregen ze 10.000 euro voor het project 'Wapenen tegen radicalisering'.
Zorgen de gemeentelijke maatregelen en subsidies ervoor dat de positie van Somaliërs in Delft verbetert? Dat is niet bekend. "We hebben geen specifieke gegevens die wijzen op verbetering of verslechtering van de positie van Somalische Nederlanders. Wij monitoren de groep niet als zodanig", zegt een gemeentewoordvoerder.
Zorgen
Henk Tetteroo maakt zich al jaren zorgen over de Somalische gemeenschap in Delft. De recent gepensioneerde docent Nederlands gaf meer dan achttien jaar lang op het ROC Mondriaan taalles aan allochtone inwoners van Delft. Hij kijkt niet op van de cijfers van het SCP en die van de gemeente Delft. "Maar het is wél verontrustend", begint Tetteroo. "Het is belangrijk dat het bekend is. Het is een probleem. En daar mogen we niet voor weglopen."
Tetteroo weegt zijn woorden zorgvuldig af, als hij zich uitlaat over ervaringen met deze specifieke groep allochtone Delftenaren. Het laatste wat hij wil is weggezet worden als racist, of PVV'er. "Ik hou me daarom strikt aan de feiten", zegt hij. Die feiten zijn dat hij in achttien jaar tijd zeventig volwassen mannen en vrouwen van Somalische komaf in zijn klassen heeft gehad. "En hoewel ze meestal heel vriendelijk waren, en in principe ook van goede wil, moet ik aan het einde van de rit toch vaststellen dat vrijwel iedereen mislukte. Of ze stopten voortijdig met de taalcursus, of ze haalden de toets niet. Wat ik zag, was dat ze toch vaak allerlei ontwijkingsgedrag vertoonden. Ze kwamen te laat, ze gingen eerder weg of ze braken de cursus voortijdig af. Ze waren ziek, of druk, of hun kinderen waren ziek. Of ze kregen familie op bezoek. Er kwam in die jaren een heel spectrum van zogenaamde argumenten voorbij waarom ze niet bij de lessen konden zijn."
Hoe dat kan? "Een belangrijk element is dat mensen voor een dubbeltje op de eerste rij zitten. De taalcursus kostte hen slechts een bedrag van 30 euro. Een schijntje, als je het vergelijkt met andere opleidingen in Nederland. Ze zeggen weleens: Als iets gratis is, dan is het niks waard. Wellicht zouden mensen zich meer inspannen als ze er zelf ook iets meer voor moeten betalen."
Daarnaast is het goed om de situatie in hun thuisland te kennen. En die is niet best. "Somalië is al vanaf 1990 in een soort anarchie", weet Henk Tetteroo. "Het land bestaat uit clans die elkaar naar het leven staan. Uit internationaal onderzoek blijkt dat Somalië voor kinderen het slechtste land ter wereld is om op te groeien. Het is daar al dertig jaar een enorme rotzooi. Volkomen begrijpelijk als je daar weg wilt."
Eenmaal is Nederland is een kinderhand snel gevuld. Alleen is de huidige situatie voor meerdere partijen een probleem. Allereerst voor de Somaliërs zelf, wier situatie niet lijkt te verbeteren, waardoor veel kinderen in armoede opgroeien. Maar ook voor de scholen, de gemeente en de Nederlandse samenleving, omdat een groot deel van de groep niet meedoet.
Benoemen
Hoe dit kan worden opgelost? Ook Henk Tetteroo heeft geen panklare oplossing. Maar het zou een goed begin zijn als we het probleem durven te benoemen en beschrijven, merkt hij op. "De gemeente moet de moed hebben hier beleid op te formuleren. Als ik echter hun reactie op jullie vragen zie, dan maakt dat op mij een afstandelijke indruk. Het is een beetje om de hete brij heen draaien. Terwijl deze situatie nu al zo lang duurt. We kunnen niet langer dit verzwijgen, doen alsof niks aan de hand is en maar aanmodderen. Beschrijf het probleem eerlijk en kijk wat we daar aan kunnen doen. Niemand is erbij gebaat als er een bevolkingsgroep is die niet meedoet in de maatschappij."