Willem van Oranje in een mindmap
DELFT - Willem van Oranje: Hoeder van Holland of Bloeder van Brabant? Mindmapgoeroe Hans Buskes heeft het nieuwe boek van Aron Brouwer en Marthijn Wouters over Willem van Oranje gelezen. En? Wie is Willem?
"Ik ben een beetje confuus", antwoordt Hans Buskes. "Of hij een Obama was of een Osama – het zou goed zijn als Museum Prinsenhof meer duidelijkheid verschaft over wie die kleine man in de Prinsenhoftuin nu werkelijk was."
-Hans, we leven in een wereld van alternatieve feiten. Biedt dit boek ook alternatieve feiten waardoor wit niet wit is en zwart niet zwart?
"Het is algemeen bekend: de winnaar kleurt de geschiedenis in – en bepaalt de historische feiten. Totdat er mensen opstaan die een ander verhaal vertellen. Documentairemaker Sunny Bergman bijvoorbeeld, over het racistisch gehalte van onze Zwarte Piet-traditie. Of over onze zeeheld Michiel de Ruyter, die Bergman neerzet als beschermheer van de slavenhandel. En dan staan er nu twee broekies op, piepjonge historici, die beweren dat onze Willem helemaal geen bevrijder of idealist was, maar iemand die dingen deed die we nu zouden onderbrengen in de categorie oorlogsmisdaad."
-Een terrorist dus. In feite.
"Tsja. Was Willem van Oranje een bevrijder of een terrorist? Het antwoord dat je krijgt, hangt af van degene aan wie je het vraagt. Spanjaarden zullen eerder geneigd zijn te beweren dat hij een terrorist was. Delftenaren daarentegen… Misschien moeten we een andere vraag stellen. Delft is innig verbonden met Willem van Oranje. Hij heeft hier gewoond, hij is hier vermoord, hij is hier begraven – feiten waar we niet omheen kunnen. Feit is ook dat hij 's morgens als protestant kon opstaan om 's avonds als katholiek naar bed te gaan en protestanten te verketteren. Hij geloofde vooral in wat hem van pas kwam. Feit is ook dat hij vorsten, vrouwen en vrienden verraadde. Feit is ook dat hij Brabant tot bloederige bufferzone reduceerde. Misschien moet je me wel vragen: moeten we ons wel afficheren als Prinsenstad?"
Oké. Moeten we ons wel afficheren als Prinsenstad?
"Zoals gezegd: ik ben een beetje confuus. Het verbaast me hoe de geschiedenis, dat wat ooit is gebeurd en waar we niets meer aan kunnen veranderen, tóch kan veranderen. Maar mijn irritatie over de bezorgers van deze nieuwe feiten is aan het omslaan in bewondering. Want laten we wel wezen: een geschiedenis die op alternatieve feiten berust, is geen geschiedenis – hooguit een mooi sprookje. Hij heeft, zeker voor zijn tijd, revolutionaire ideeën op schrift gezet over bijvoorbeeld leiderschap. Hij vond dat leiders het volk moeten dienen en niet andersom. Alsof ik Obama hoor praten. Maar of hij nou een Obama of een Osama was – het zou goed zijn als Museum Prinsenhof een debat organiseert om Willem te demythologiseren. Laat de echte Willem opstaan."