Nederland wordt steeds slimmer
Volgens een bekende onderwijsinstelling wordt Nederland steeds slimmer. Dat is waar, ook als je er geen cursus doet. Steeds meer informatie is steeds sneller en steeds gemakkelijker beschikbaar voor iedereen. Doordat informatie dankzij internet, maar zeker ook dankzij de inspanningen van de diverse belangenorganisaties zo gemakkelijk te vinden is, zijn we meer dan vroeger geneigd ons eerst te informeren alvorens een besluit te nemen. Ook in de zorg is dat goed te merken.
Het is eigenlijk nog maar kort geleden dat mensen met gezondheidsproblemen zich blind overgaven aan het oordeel van de dokter. De dokter had er immers verstand van en we slikten alles, en dat bedoel ik vrij letterlijk. Pillen werden nog niet eens zo lang geleden zonder bijsluiter verstrekt. Bijwerkingen? Geen mens stond daarbij stil. Wisselwerkingen met andere medicijnen? Daar keek enkele decennia geleden zelfs de apotheker nauwelijks naar. Computers die per patiënt alle medicatie bijhouden, bestonden immers nog niet. Zonder morren werd alles volgens voorschrift ingenomen. In het volste vertrouwen legde iedereen zijn lot in handen van de geneeskundige. Dat is nu wel anders. De patiënt zelf is een belangrijke en mondige partij geworden en beslist graag zelf mee. De meeste mensen zullen zich tegenwoordig eerst op de hoogte willen stellen alvorens een geneeskundige behandeling te ondergaan. Wat er in de wereld van de zorg mogelijk is en waar je die zorg het beste kunt krijgen, is nu gemakkelijk te achterhalen. Ook willen mensen weten hoe het met de kwaliteit van de zorgverlener of het ziekenhuis gesteld is, alvorens er naartoe te gaan.
Deze informatiebehoefte van individuele patiënten, of namens hen de verschillende patiëntenverenigingen, dwingt de zorg tot transparantie. Dat is een goede zaak. Zo komt relevante informatie publiek beschikbaar. Een voorbeeld hiervan is zorgkaartnederland.nl, een initiatief van patiëntenfederatie NPCF. Op zorgkaartnederland.nl kan iedereen een recensie schrijven over zijn dokter, tandarts, ziekenhuis of andere zorgverlener. Die informatie is voor iedereen beschikbaar en helpt bij het maken van een keuze. Dit initiatief, maar ook andere onderzoeken zoals de jaarlijkse ziekenhuistest van het Algemeen Dagblad, voorziet in een belangrijke informatiebehoefte. Een niet onbelangrijk effect van die openbare informatie is dat zorgverleners steeds de prikkel voelen de kwaliteit van de zorg op peil te houden, of waar mogelijk verder te verbeteren.
Kortom, een goed geïnformeerde patiënt kan verstandige keuzes maken en houdt iedereen scherp. Daarom – ik kan het niet nalaten het hier nog maar eens op te merken – is het zo belangrijk dat aan de vrijheid van artsenkeuze niet wordt getornd. Informatie over behandelmogelijkheden en kwaliteit heeft immers alleen zin als je in vrijheid iets te kiezen hebt.
Het zal u vast niet verbazen dat alle beschikbare informatie de patiënt soms een tikje veeleisend kan maken. Internet helpt daarbij een handje mee. Een arts die ik onlangs sprak vertelde me dat een patiënt binnenkwam met een flinke stapel van internet geprinte informatie. Hij zei blijmoedig: "Kijk dokter, deze ziekte heb ik volgens internet en nu moet u voor mij dat en dat middel even voorschrijven". Op zo'n moment zal de dokter vast wel eens weemoedig terugdenken aan de tijd dat Google nog niet bestond. Maar zoals met alles, gaat het ook in de zorg om de juiste balans tussen de machten en krachten die er spelen. De patiënt heeft daarin gelukkig zijn rol gekregen. Nieuwe ontwikkelingen zullen er blijven komen en aan de informatiestromen komt bijgevolg ook geen einde. Daarom geldt ook hier de oude wijsheid: onderzoek de dingen en kies het goede!