'Huurprijs sociale woningen kan en moet omlaag'
DELFT – De huren van sociale woningen kunnen omlaag. Om dat te bereiken, is het wel zaak dat huurders zich beter gaan organiseren dan nu in Delft het geval blijkt te zijn.
Door: Henk de Kat
Dat stelt ir Jan Brouwer (66), bestuurslid van TOP Delft en voorzitter van het 'Prinsenkwartier'. Tientallen jaren lang was hij een rechtstreekse woningbouw-adviseur voor diverse ministers en staatssecretarissen. Nog heeft hij zijn eigen onderzoeksbureau. Vanuit zijn grondige vakkennis durft hij nu met zekerheid een advies te geven aan stadgenoten met een smalle beurs: "De huren kunnen, en moeten, omlaag. De rente is spectaculair laag en huurders merken daar niets van. Maar kom dan op voor je zelf! Organiseer je, laat je handjes wapperen en zorg er voor dat samen huren gewoon leuk en betaalbaar is."
Brouwer reageert daarmee op de discussie in Delft over de door burgemeester en wethouders opgestelde 'Woonvisie' voor de jaren 2016-2023. De besluitvorming erover bevindt zich in een vergevorderd stadium. Op donderdag 1 december geeft de gemeenteraad vermoedelijk definitief zijn fiat aan dit nieuwe toekomstplan. Bij de voorbereiding zijn vele partijen betrokken geweest, zoals politici, ambtenaren, zorgverleners, makelaars, bestuurders van woningbouwverenigingen en commerciële bouwbedrijven. Bijna allemaal professionals. Daarentegen hebben de 19.000 huurders van een sociale huurwoning in de stad vrijwel geen stem in het kapittel gehad. Terwijl de gevolgen toch groot zijn voor woningzoekenden in Haaglanden, met een Woonvisie die neerkomt op 'verhoudingsgewijs minder sociale huurwoningen in Delft, en vanaf nu vooral duurdere huizen bouwen'.
Het verloop van het debat over de plannen toont aan dat de vele huurders in Delft slecht zijn georganiseerd. Slechts een enkeling heeft op papier zijn zegje gedaan. Zoals Cees van der Meer, gepokt en gemazeld als voormalig vakbondsman bij de Gistfabriek en ook als PvdA-raadslid in Delft gedurende 12 jaar. Als 79-jarige is hij nog steeds maatschappelijk actief, nu als voorzitter van huurdersvereniging Vulcanus, een kleine dochtercorporatie van studentenhuisvester Duwo met 1.800 woningen die ook voor niet-studenten beschikbaar zijn. Vorige week was hij er bij, toen PvdA-woonwethouder Raimon de Prez op een congres aan de Schieweg verkondigde: "Delft heeft komende jaren vooral huizen met een maandhuur boven de 711 euro nodig". Alle aanwezige professionals waren het daarmee eens, maar Van der Meer voelde zich er een eenling: "Alle groepen werden in het welkomstwoord benoemd. Ik, als een vertegenwoordiger van duizenden mensen in Delft met een laag inkomen, niet. En het woord 'huurdersbelang' viel op die bijeenkomst niet één keer." Van der Meer is ook niet blij met de insteek van zijn partijgenoot De Prez. "Een PvdA-wethouder zou nooit voorstander moeten zijn van verkoop van een deel van de sociale woningen, of verbouwing ervan tot duurdere huizen, zoals met de Woonvisie nu wel de bedoeling is. Er zijn in Nederland anderhalf miljoen mensen onder de armoede-grens. Daaraan kun je niet voorbij gaan. Als je bestaande betaalbare woningen gaat verkopen, jaag je toch een grote groep mensen de stad uit. Oké, misschien gebeurt dat in Delft niet op een directe manier, maar dit is wel het gevoel dat velen nu krijgen."
Het wreekt zich in zulke debatten dat huurders zo slecht zijn georganiseerd. Daarover zijn Brouwer en Van der Meer het eens in een gezamenlijk gesprek met 'Delft op Zondag'. Nou is de positie van een gewone huurder ook een lastige, erkent de vroegere vakbondsman van de PvdA: "Je krijgt bij voorbeeld te maken met ingewikkelde jaarverslagen. Jouw opvatting daarover moet je vervolgens verkopen tegenover de directie en de Raad van Commissarissen van een woningbouwvereniging. Hou je dan maar eens staande..."
Jan Brouwer, die dit jaar met TOP Delft in het Prinsenkwartier al meerdere keren een openbare lezing over allerlei kanten van wonen in Delft organiseerde (de volgende bijeenkomst is op 30 november), heeft er wel begrip voor dat het stadsbestuur mikt op meer dure huizen voor hoger opgeleid personeel bij de TU en techbedrijven. "Daaraan is inderdaad behoefte. Maar doe dat in combinatie met sociale woningbouw. Zo zou je in het Spoorzone-gebied ook zeker een deel aan sociale huizen moeten neerzetten, terwijl het aandeel in sommige andere wijken omlaag kan. Menging van woonmilieus is heel erg belangrijk voor een prettige wijk."
Het speerpunt rond 'betaalbaar wonen' is voor Brouwer echter dat de huren omlaag kunnen. Hij put voor die overtuiging uit veertig jaar ervaring: "Ik ben betrokken geweest bij het opstellen van alle grote landelijke woonnota's van de regering. Zolang ik dit werk doe, waren de rente en de schulden van woningbouwverenigingen altijd hét probleem en in belangrijke mate bepalend voor de hoogte van de huren en de bijdragen van de overheid. Maar nu zijn die schulden en rente historisch laag. Daarom kunnen en moeten de huren naar beneden."
Huurders moeten dan wel in actie komen, zegt Brouwer, en gezamenlijk een huurverlaging gaan afdwingen bij hun corporatie. "Het kan zijn dat een woningbouwbestuur daaraan niet wil toegeven. In dat geval moeten de huurders eisen dat er geld gaat worden gestoken in milieumaatregelen aan hun woning, zodat ze lagere energiekosten krijgen. Of: dat de woningbouwvereniging geld terug geeft in de vorm van een bijdrage aan hun pensioenpot. Waarom niet? In feite zijn het nu de huurders die de pot spekken van de corporatie en via de verhuurderheffing extra belasting betalen."
Brouwer is zeer te spreken over een beweging in de Zoetermeerse wijk Palenstein, waar hij ook een project heeft gedaan. De in deze Haaglanden-gemeente opgezette vrijwilligersorganisatie Piëzo heeft veel bereikt door bewoners met elkaar in contact te brengen en hen zelf activiteiten te laten ontplooien, waardoor ze samen mondiger zijn geworden. "Zoiets zou in Delft ook kunnen. Ja, dit mag je zien als een aanbod om dat hier ook te gaan doen. De huren zijn nu onmiskenbaar te hoog, maar niemand verroert zich. Ik wil mijn best wel doen om huurders hierover samen met professionals te laten praten met woningbouwverenigingen. Ook de gemeente moet daarbij dan betrokken zijn. Het is in uiteindelijk in ieders belang dat er betaalbare huizen zijn in Delft en dat ook huurders hier met plezier wonen."