'Het moet echt zijn afgelopen met illegale giflozingen door tuinders'
DELFT – Rond 1980 verloor het slootwater rond Delft veel van het leven. Watervlooien stierven acuut, de ruisvoorn verdween totaal. Oorzaak: in kassen gebruikt gif. Anno 2016 blijkt dat tuinders nog steeds veel teveel bestrijdingsmiddelen lozen. Illegaal.
Door: Henk de Kat
Het is zeker al 35 jaar mis – is dat geen schokkende constatering?, luidt de vraag aan hoogheemraad Ingrid ter Woorst. Als de bestuurder het Hoogheemraadschap van Delfland die moet zorgen voor zo schoon mogelijke sloten, grachten en plassen meldt ze de zorglijke gif-situatie zelf. Citaat uit haar recent verschenen 'Waterkwaliteitsrapportage' over het gebied rond Delft, Den Haag, het Westland, Schipluiden en Pijnacker: "Vorig jaar overschreden 28 bestrijdingsmiddelen de norm, 9 meer dan in 2014."
Hoe kan dat? Ter Woorst, een voormalige biologielerares en nu als vertegenwoordiger van de partij 'Water Natuurlijk' een door milieubesef gedreven politica: "We hebben met elkaar al heel veel gedaan, sinds de jaren tachtig van de vorige eeuw. Toen werd echt gewoon nog volop vanuit de kassen geloosd op de sloot. Inmiddels zijn alle 800 tuinders in het Delfland-gebied aangesloten op het riool. Dat is een grote operatie geweest, die 55 miljoen euro heeft gekost. En toch zien we dat er, bewust of onbewust, nog veel illegale lozingen van vervuild tuinbouwwater plaats vinden. Het is nu echt de taak van de verantwoordelijke tuinders om dit gedrag te gaan veranderen."
Onder de 28 tuinbouwmiddelen die in een veel te hoge concentraties zijn aangetroffen bevindt zich ook imidacloprid. Een pesticide dat inmiddels vrijwel geheel verboden is omdat het ook bijen doodt. Bij uitzondering mag het van de EU nog wel in kassen worden gebruikt, maar het zou niet in de sloot terecht moeten komen. Op diverse plekken, maar helemaal in de polder van Nootdorp was dat vorig jaar toch het geval. Ook in de Oranjepolder bij Maasland is het foute boel. Daar slaat in 60 procent van de watermetingen de wijzer de verkeerde kant uit.
Naast imidacloprid zijn van de 28 gevonden bestrijdingsmiddelen bijna tien stoffen ronduit wel verboden. Ter Woorst: "Dat kan niet langer zo. Tuinders moeten dit zelf gaan inzien, en hiermee aan de slag."
De Delfland-bestuurder heeft het politiek tij eindelijk mee. "Ook voorzitter Nico van Ruiten van de LTO, de landelijke tuinbouwbond, predikt nu: 'Er mag geen druppel de kas meer uit'. Het werkt beter als een frontman van de eigen organisatie zoiets zegt, dan dat een voormalige biologie-lerares het vingertje heft. Zelfs de branche-organisatie van bestrijdingsmiddelenfabrikanten heeft laten weten achter onze aanpak te staan! Verklaarbaar, want mede door publiciteit over de slechte waterkwaliteit in het Delfland-gebied worden in de Tweede Kamer vragen gesteld over al dat gif in het oppervlaktewater. En daar zijn de chemieconcerns niet blij mee."
Ter Woorst erkent dat er sinds de jaren tachtig van de vorige eeuw toch wel degelijk vooruitgang is geboekt. De 'Wasserbomben'-publiciteitsgolf - Nederlandse tomaten werden in Duitsland ineens verguisd als smakeloze waterbommen - deed tuinders met een schok beseffen dat het roer om moest. In plaats van obsessief te streven naar zoveel mogelijk vruchten per vierkante meter, werd overgeschakeld naar producten met echte smaak. Er kwamen weer hommels in de kas, sluipwespen werden ingezet om op milieuvriendelijke manier kwalijke insecten aan te pakken, voedingswater werd gerecycled, en ook kwam die riolering. Het Westland en ook het Oostland scoren nu op de internationale markten met smaakvolle varianten van tomaat en paprika en nieuwe bloemen. Maar kennelijk kunnen die teelten in steeds grootschaliger geworden kassen nog steeds niet zonder bestrijdingsmiddelen.
"We willen dat uiterlijk in 2021, maar liever eerder natuurlijk, een eind is gekomen aan die lozingen van de tuinbouw op de sloten", zegt bestuurder Ingrid ter Woorst. "Wellicht zijn de boetes te laag of moeten supermarkten niet alleen eisen stellen aan de residuen op het product, maar ook aan de bestrijdingsmiddelen in de omgeving. Het moet hoe dan ook echt anders."
"Bovendien", vervolgt Ter Woorst: "De doorspoeling met schoon water uit het Brielse Meer om het gif in de sloten wat te verdunnen kost 300.000 euro per jaar. De verantwoordelijke kwekers kunnen die kosten niet blijven afwentelen op de maatschappij. En onderling beginnen tuinders ook te beseffen dat de goeden lijden onder de kwaden. We zijn nu ook bezig met de ontwikkeling van een groepsapp, waarop tuinders kunnen zien waar een illegale lozing plaats vindt. Dan spreken ze elkaar vervolgens aan op hun gedrag."