Alleen op de wereld
Er zijn van die dingen waar je maar liever niet te veel over nadenkt en waar je dan ook niet graag over praat omdat dat een oncomfortabel gevoel geeft. Eenzaamheid is zo'n onderwerp. Ongeveer drie miljoen meestal oudere mensen in Nederland zijn eenzaam. We weten het allemaal, kennen er misschien wel voorbeelden van maar praten er niet zo veel over. Misschien wel omdat we er best iets meer aan zouden kunnen doen en ons juist daarom een beetje schuldig voelen.
Alleen zijn is niet hetzelfde als eenzaam zijn. Sterker nog, veel mensen vinden het heerlijk om een tijdje alleen te zijn. Het is prettig om weg te duiken met een boek of bijvoorbeeld eens een dagje alleen thuis te zijn en zomaar een beetje aan te rommelen of in je eentje op een andere manier verstrooiing te zoeken. Omdat alleen zijn heel prettig kan zijn is het verleidelijk om te denken dat eenzaamheid geen probleem kan zijn. Immers, als je alleen bent kan je doen wat je wilt.
Het verschil tussen genieten van het alleen zijn en het lijden onder eenzaamheid wordt, zoals u natuurlijk ook wel weet, veroorzaakt door het verschil in vrijwilligheid. Alleen zijn , of eenzaam zijn; in woorden lijken deze begrippen op elkaar, maar in voelen is het verschil enorm. Eenzaamheid is een gevoel van pijn en verdriet als gevolg van een meestal onvrijwillig sociaal isolement. Het kan hierbij om een ernstig lijden gaan dat dagen, maanden en zelfs jaren duren kan.
De afgelopen tijd ving ik soms flarden op van de TV-serie 'Geer en Goor zoeken een hobby'. Dit programma dat in samenwerking met het Nationale Ouderenfonds tot stand kwam, is niet direct het soort programma waarvoor ik thuis zou blijven, maar toch werd mijn aandacht getrokken door wat er gebeurde. Misschien heeft u het gezien. Gerard Joling en Gordon gingen op zoek naar eenzame mensen en probeerden hen dan een leuke dag en een liefst blijvende hobby te bezorgen. Een aantal dingen viel mij op. Allereerst is het beangstigend je te realiseren dat eenzaamheid je net als een ziekte zomaar treffen kan. De weg naar de eenzaamheid is zo gewoon, zo alledaags dat je er nauwelijks bij stil staat. Je wordt vanzelf ouder. De kinderen gaan- of zijn het huis al uit en hebben hun eigen carrière opgebouwd, misschien wel ver weg van het ouderlijk huis. Een partner overlijdt, en zoals dat vaak gaat word je met de jaren wat minder mobiel. Voordat je het weet is je sociale omgeving uit je leven verdwenen. De wereld en het leven gaan gewoon door, maar het is net of je er geen deel meer van bent. Nu ik dit schrijf realiseer ik me weer eens hoe snel en gemakkelijk dat eigenlijk gaan kan.
Geer en Goor lieten met hun programma zien hoe drastisch een leven kan veranderen door ervoor te zorgen dat een oude hobby weer wordt opgepakt of met een nieuwe hobby wordt begonnen. Het gaat dan natuurlijk niet om de hobby zelf, maar om de sociale contacten die daarmee worden opgedaan. Het is belangrijk dat zij op eenzaamheid de aandacht hebben gevestigd.
Het behoeft geen betoog dat zij onmogelijk alle eenzame ouderen in Nederland kunnen bezoeken en weer sociale contacten kunnen bieden. Zij niet, maar zeg nu zelf, wij met zijn allen wél! Initiatieven die erop gericht zijn eenzaamheid te verminderen en daarmee de mensen die zich daarvoor inzetten, zijn daarom van een enorm belang. Ik heb wel eens iemand horen zeggen dat je en beschaving herkent aan de manier waarop met ouderen wordt omgegaan. Daar zit veel waarheid in. Ook hier geldt daarom: 'Verbeter de wereld...' enfin, u begrijpt mij wel.