‘Druk op waterkwaliteit vanuit land- en glastuinbouw blijft te groot’

DELFLAND - De verbetering van de waterkwaliteit in waterschap Delfland zet ondanks de vele genomen maatregelen niet door. Dat blijkt uit de Waterkwaliteitsrapportage 2021. “Dat is gewoon een eufemisme voor: het oppervlaktewater zit vol bestrijdingsmiddelen”, stelt Hans Middendorp van de AWP.

Door Cheyenne Toetenel

Al tientallen jaren worden te veel bestrijdingsmiddelen van de tuinbouw aangetroffen in de wateren van Delfland. Het hoogheemraadschap van Delfland heeft meetgegevens vanaf de jaren ’80. Daarin komen ook bestrijdingsmiddelen voor. In de loop der jaren is wel een verbetering te zien, vertelt een woordvoerder van het hoogheemraadschap van Delfland. “Waar in 2009 nog maar 17% van de metingen voldeed, is dat nu 81%. Maar het is niet goed genoeg en de branche moet echt zorgen dat het lekken van gewasbeschermingsmiddelen stopt. Wij zien nog steeds te hoge gehaltes gewasbeschermingsmiddelen, stikstof en fosfaat en te weinig ondergedoken waterplanten.” 

Maatregelen
Hoogheemraad Marcel Belt: “De druk op de waterkwaliteit vanuit land- en glastuinbouw blijft te groot. Dat is onacceptabel. Het halen van de doelen van de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) vergt extra inzet van álle betrokken partijen, inclusief het Rijk.” Zichtbaar is dat Delfland veel investeert om lozing van bestrijdingsmiddelen terug te dringen. Maar waarom is dat dan na tientallen jaren alarmerende rapporten nog steeds niet gelukt? “Helaas zijn er nog steeds ondernemers die hun zaken niet op orde hebben”, aldus de woordvoerder. “Door onze ingrepen als waterbeheerder en toezichthouder is de waterkwaliteit rondom de kassen weliswaar verbeterd, maar er is nog steeds werk aan de winkel. De bal daarvoor ligt bij de ondernemers. Als waterschap pakken en versterken wij de rol die we hebben op gebied van toezicht en handhaving en ook de andere hierbij betrokken overheden moeten dit gaan doen.” De gebiedsgerichte aanpak rondt Delfland dit jaar af. “Dan hebben wij alle circa 1500 glastuinbouwbedrijven bezocht en afspraken gemaakt over de waterhuishouding. Daarna gaan wij inzetten op extra toezicht op bedrijven waar het risico op lekkages groter is. Maar hoe hard wij ook werken, we kunnen het niet alleen. Gezien de resultaten gaan wij pleiten voor een actievere rol van het Rijk en de commissie voor toelating van gewasbeschermingsmiddelen om de problematiek op te lossen. Ook het landelijk beeld is ronduit slecht.”

Onacceptabel
De AWP vindt het niet langer acceptabel dat het slootwater zo vol met bestrijdingsmiddelen zit, vertelt Middendorp. “De AWP vraagt al jaren om extra maatregelen om te voorkomen dat landbouwgif uit de glastuinbouw in de sloten terechtkomen. Maak biologische bestrijding verplicht of zorg dat er niets meer uit de kassen naar buiten kan komen. Als ik met een lekke uitlaat rijd, krijg ik een boete. Maar als een tuinder landbouwgif lekt, dan weten we dat negen van de tien keer niet eens.” De AWP stelt voor dat de glastuinbouw vanaf volgend jaar een extra heffing gaat betalen totdat de waterkwaliteit een heel stuk is verbeterd. “Wat ons betreft is dat een toeslag van honderd procent, want zo heel veel betalen de tuinders nu niet aan Delfland. En voor dat geld kan Delfland dan tien extra controleurs aannemen.”

Overtredingen
Dankzij de aansluitingen op het riool en de gebiedsgerichte aanpak ziet het hoogheemraadschap geen bewuste lozingen meer. De woordvoerder: “Het gaat vooral om lekkages en uitspoeling door onzorgvuldig handelen. Maar ook die hebben grote gevolgen voor de waterkwaliteit.” Om emissies uit de glastuinbouw verder terug te dringen, gaat Delfland extra inzetten op risicogestuurd toezicht en betere en snellere opsporingsmethodes, onder meer met e-DNA. Middels e-DNA detectie kunnen ‘vervuilers’ indirect worden opgespoord. “Deze techniek helpt ons om de bron beter en makkelijker op te sporen. Als wij een gewasbeschermingsmiddel in het water meten, dan weten wij nog niet waar het vandaan komt. Als wij DNA van paprika aantreffen bij het middel, kunnen wij alle andere teelten overslaan bij de opsporing. Deze innovatieve techniek gaan wij steeds verder uitbreiden voor verschillende teelten in zowel bloemen- als groenteteelt.” Delfland heeft een sanctiestrategie op basis van de landelijke sanctiestrategie. “De ernst van de overtreding en het gedrag van de overtreder zijn bepalend voor sanctiemiddel- en hoogte. Op basis van deze sanctiematrix kunnen er zowel bestuursrechtelijke en strafrechtelijke sancties worden opgelegd. Denk hierbij aan dwangsommen en bekeuringen. Wij onderzoeken op dit moment of hogere boetes mogelijk zijn.” De laatste periode van de KRW gaat Delfland vol inzetten op een betere waterkwaliteit. “Wij gaan door met het aanleggen van ons netwerk van nieuwe waternatuur, anders maaien, de ontwikkeling van ondergedoken planten verder stimuleren en het water nog aantrekkelijker en beter toegankelijk maken voor vis.”

Invloed op Delft
De woordvoerder van Delfland zegt dat de waterkwaliteit in de glastuinbouwgebieden van Delfland nauwelijks invloed heeft op de waterkwaliteit in Delft. “Het water uit de glastuinbouwpolders wordt afgevoerd naar zee. In en rond Delft meten wij nauwelijks gewasbeschermingsmiddelen. In stedelijk gebied is de druk op de waterkwaliteit óók groot door de hoeveelheid mensen en de hoeveelheid voedingsstoffen door onder meer riooloverstorten en afval, en ook daar zijn uitdagingen voor chemie en ecologie, maar niet door stoffen uit de glastuinbouw.”