365 Dagen Delft: Delfts haven

Wekelijks presenteren Ingrid van der Vlis en Gerrit Verhoeven hier een archiefschat. Nieuwsgierig geworden? Op www.stadsarchiefdelft.nl verschijnt zelfs dagelijks een nieuw verhaal, 365 dagen lang!

De naam zegt het al: de nu Rotterdamse deelgemeente Delfshaven was oorspronkelijk de haven van Delft.

In 1389 verleende hertog Albrecht van Beieren, graaf van Holland, toestemming aan de Delftenaren om een vaart te graven naar de Maas. Tot dan moesten schepen die van of naar Delft voeren, door Schiedam of Rotterdam. Die route was bochtig en als er ruzie was met of tussen deze steden, was de doorvaart gesloten. Dat alles kon Delft niet gebruiken. De stad was afhankelijk van de handel, vooral de uitvoer van boter, kaas en bier naar Brabant, Zeeland en Vlaanderen. Voor zulke bederfelijke waren was vertraging funest. Omgekeerd moesten grondstoffen worden aangevoerd om de plaatselijke economie draaiende te houden. Alle reden voor Delft om niet afhankelijk te willen zijn van andere steden.

Voor de aanleg van een vaart naar de Maas kon Delft deels gebruik maken van de al bestaande route naar Overschie over de Schie. Tussen Overschie en Schoonderloo werd een nieuw, vrijwel kaarsrecht kanaal gegraven. Dat was een groot project, zeker voor die dagen. Om te beginnen moest grond worden aangekocht van een heleboel verschillende eigenaren. Daarna begon het graafwerk, alles natuurlijk met de hand. Aan weerszijden van de vaart werden kades aangelegd en aan de monding werd een sluis gebouwd. Buitengaats mochten de Delftenaren een kolk aanleggen voor de berging van schepen.

In het centrum van Delfshaven ligt nog altijd de Aelbrechtskolk, een eerbetoon aan de man die de stichting van de Delftse haven mogelijk maakte. Aan weerszijden van de sluis verrees een nederzetting. In 1417 stonden hier 44 huizen. Dat weten we uit een lijst van huishoudens die allemaal moesten meebetalen aan het levensonderhoud van de priester die dienst deed in de kapel.

Toen Delft in 1536 werd verwoest door brand, gingen er stemmen op om de stad niet op dezelfde plek te herbouwen, maar te verplaatsen naar Delfshaven. Pal aan de Maas zou Delft zich kunnen ontwikkelen tot een heuse zeehaven. Als de stadsbestuurders dat toen toch eens hadden aangedurfd! Dan was Rotterdam nu misschien wel een buitenwijk geweest van Delft.