“Mijn vader heeft nog een jaar lang brieven naar zijn moeder geschreven”

DELFT – “Het ging allemaal zo geleidelijk”. Bijna 94 is zij, Irene Linssen-Jeidels. Maar de herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog en de Jodenvervolging zijn nog haarscherp. En als ze vertelt over het afscheid van haar oma en tante, blijkt dat zoveel jaar na dato de emoties er nog steeds zijn.

Irene doet haar verhaal in de film die Stichting Herinneringsstenen Delft heeft laten maken als onderdeel van een educatiepakket voor scholieren van groep 7 en 8. “Dat educatiepakket bestaat naast de film uit een lesbrief voor het basisonderwijs en een leskoffer”, vertelt Gabrielle Struijk van de stichting. In de leskoffer zit allerlei materiaal om het verhaal over de Tweede Wereldoorlog tastbaar te maken, zoals foto’s van Irenes vader, oorlogskranten en andere dingen uit de oorlog, zoals persoonsbewijzen en voedselbonnen. “Wij denken dat kinderen het verhaal beter vatten als je dat koppelt aan hun eigen leefomgeving”, legt Gabrielle uit. Dat geldt overigens niet alleen voor kinderen. Het verhaal moet zichtbaar en hoorbaar blijven voor iedereen. Dat is dan ook de gedachte achter de struikelstenen, waarvan er afgelopen maandag weer acht in Delft zijn neergelegd. Zes voor Oude Delft 89, waar in de oorlog de familie Van de Kar woonde. David, Moses, Sientje, Moses sr., Josef en Grietje werden vermoord in Auschwitz en Sobibor. Twee stenen zijn gelegd voor Jacob Gerritsstraat 24. Daar woonden Juda en Betje Milhado. Zij werden vermoord in Sobibor. De stenen zijn een stille getuige van hun lot.

“We hadden geen idee”
Die stille getuigen worden steeds belangrijker nu er steeds minder ooggetuigen in leven zijn. Maar Irene Linssen-Jeidels kan het verhaal nog uit de eerste hand vertellen. “Stap voor stap werd het erger. Je mocht op veel plaatsen niet meer komen. Je mocht geen fiets hebben. En geen telefoon.” Dat laatste kostte haar bijna het leven: “Toen ik een acute blindedarmontsteking had konden mijn ouders geen dokter bellen.” Ze vertelt over die noodlottige dag, 5 maart 1943, toen haar vriendinnetje kwam aanhollen en riep: ‘Ze komen de tantes ophalen.’ Ze schiet vol als ze vertelt over het afscheid, toen haar oma zich omdraaide en zei: ‘En nu zijn we allemaal dapper.’ “Wij hadden echt geen idee”, zegt ze. “Wij dachten dat ze moesten gaan werken. Mijn vader heeft nog een jaar lang brieven naar zijn moeder geschreven. Die heeft ze nooit gelezen, want ze werden bij aankomst in het kamp meteen vergast.” Praten over wat er gebeurd is is belangrijk, vindt Irene. “Ik heb echt iets te vertellen dat belangrijk is. Want ook nu moeten we waakzaam zijn, dat er niet weer mensen buitengesloten worden. Dat het niet nog eens gebeurt.”

Impact
De film is (belangeloos) gemaakt door Starsound Productions uit Den Haag. “Dit is een verhaal dat impact maakt”, zegt producent Edgar Wurfbain. “Mevrouw Linssen heeft een hele dag met ons meegelopen. Ze deed alles uit haar hoofd. Ongelooflijk, wat een drive en wat een kracht.” Edgar hoopt dat de film “Mensen in beweging zal zetten en zal helpen ons bewust te blijven inzetten tegen discriminatie, en voor de normen en waarden in onze samenleving.” Dat dat niet vanzelfsprekend is blijkt bij de presentatie van de film. Voor de synagoge staan zes marechaussees op wacht... Geïnteresseerde leerkrachten die in hun klas het lesmateriaal willen inzetten of meer informatie willen kunnen een mail sturen aan info@gabriellestruijk.com.