Letterlijk een steentje bijdragen aan het vertellen van het verhaal

DELFT - 142 Joodse stadgenoten zijn tijdens de Tweede Wereldoorlog weggevoerd uit Delft. Iets dat ook 75 jaar na dato niet vergeten mag worden, vinden de leden van Stichting Herinneringsstenen Delft. Zij zamelen geld in om zogenaamde 'Stolpersteine'(struikelstenen) in Delft te leggen: "We moeten het verhaal blijven vertellen."

Door Esdor van Elten

Bestuurslid Willem Jan Pijnacker Hordijk, in het dagelijks leven docent op het CLD, is samen met Adrie Dumaij, voorzitter van de in november vorig jaar opgerichte stichting, initiatiefnemer van het project. "Ik maak geregeld wandelingen met belangstellenden langs Joodse plekken in Delft, zoals de synagoge. Binnen in de synagoge hangt een bord met de 142 namen van weggevoerde Joodse Delftenaren. Dat trof me: ze hangen binnen. Besloten. Maar waarom is er buiten niets van deze geschiedenis te zien? Met die gedachte kwam de Stichting Herinneringsstenen Delft tot stand. Het doel: het leggen van zogenoemde 'Stolpersteine' (struikelstenen) bij alle woningen en plekken waar Joodse stadgenoten zijn opgepakt en gedeporteerd. Stolpersteine zijn een project van de Duitse kunstenaar Gunter Demnig. Hij wil in iedere plaats in Europa waar Joden tijdens de Tweede Wereldoorlog opgepakt zijn een gedenksteen neerleggen met de naam, geboortedatum, deportatiedatum, plaats en datum van het overlijden van de betreffende persoon. Overal in Europa en ook in een aantal plaatsen in Nederland vind je deze herinneringsstenen. Delft mag niet achterblijven, vinden de initiatiefnemers. "Het is een eerbetoon waarbij je je letterlijk moet buigen om het te zien." Al in 2015 probeerde Hans Sekreve om Stolpersteine in Delft te krijgen. "Maar dat is toen niet echt van de grond gekomen."

Draagvlak en onderzoek
Om het project nu wèl te laten slagen is draagvlak nodig. Te beginnen natuurlijk bij de Joodse gemeenschap in Delft en de nabestaanden van de slachtoffers. "Gelukkig sprak de Joodse gemeenschap meteen haar steun uit", aldus Dumaij. Vervolgens zijn we draagvlak gaan zoeken bij andere partijen zoals de politiek. Burgemeester Van Bijsterveldt was meteen enthousiast en maakt ook deel uit van het Comité van aanbeveling. Ook vertegenwoordigers van kerkelijk Delft en het onderwijs spraken hun steun uit, net als de TU. "In de oorlog is er een studentenopstand geweest vanwege de Jodenvervolging", weet Pijnacker Hordijk. "Het kostte Frans van Hasselt, lid van het Delftsch Studentencorps, zijn leven." Het zoeken naar draagvlak gaat nog steeds door. "We zoeken ook nog steun bij bijvoorbeeld het bedrijfsleven." Draagvlak creëren is niet de enige taak die de stichting wacht. Er is veel te doen. "Er moet veel research gedaan worden. Geschiedkundig onderzoek natuurlijk, maar ook de nabestaanden van de slachtoffers moeten, indien mogelijk, gevonden en ingelicht worden. Daarnaast is er natuurlijk de fondswerving. In totaal denken we zo'n 35000 euro nodig te hebben. Niet alleen voor de stenen, ook voor onderzoek èn educatie, want we willen scholieren nadrukkelijk betrekken: wellicht kunnen zij in de toekomst een steen adopteren, zodat het onderhoud gewaarborgd blijft. "Ik stel me een jaarlijkse 'stenenpoetsdag' voor", aldus Pijnacker Hordijk. "Dat is niet alleen vanwege het in stand houden van het monument. Bovenal moet het verhaal verteld blijven worden." De stichting hoopt in 2020 de eerste stenen te kunnen leggen. "We hebben al een voorlopige bestelling gedaan bij de kunstenaar, want er is een wachtlijst", zegt Dumaij. In de tussentijd valt er nog genoeg te doen. Meer weten? Kijk op www.herinneringsstenendelft.nl.

Eerste Stolperstein aan Rotterdamseweg

Delft krijgt via een privé-initiatief binnenkort al de eerste Stolperstein. De Duitse kunstenaar Gunter Demnig plaatst deze in het plaveisel voor een van de 'professorenwoningen aan de Rotterdamseweg ter nagedachtenis aan haar voormalige bewoonster Lina Feldmann-Stamm. Zij woonde hier sinds 1905 met haar man, professor Clarence Feldmann. Hij was de eerste hoogleraar elektrotechniek aan de Technische Hogeschool in Delft. De Feldmannweg is naar hem vernoemd. Het grote huis aan de Rotterdamseweg bood op verschillende momenten onderdak aan familie en vrienden. Ook de zus van Lina, Jenny Jeidels-Stamm, vluchtte vanuit Darmstadt naar Delft. Clarence stierf in 1941 een natuurlijke dood. Op 5 maart 1943 werden alle Delftse Joden opgepakt. Ook Lina werd die dag, samen met haar zus Jenny, door de Nederlandse politie uit huis gehaald. De volgende dag werden zij naar Westerbork gebracht. Lina is door uitputting en gebrek aan medicijnen in Westerbork overleden. Jenny werd weggevoerd naar Sobibor. 4 jaar geleden, in april 2015, werd er een Stolperstein voor Jenny in de Duitse stad Darmstadt gelegd.