365 dagen Delft: Omschakeling naar aardgas

Wekelijks presenteren Ingrid van der Vlis en Gerrit Verhoeven hier een archiefschat. Nieuwsgierig geworden? Op www.stadsarchiefdelft.nl verschijnt zelfs dagelijks een nieuw verhaal, 365 dagen lang!

De kop boven dit artikel lijkt een vergissing: aardgasvrij wordt juist de norm. In de jaren zestig van de twintigste eeuw maakte Nederland echter ook al een energietransitie mee. Huishoudens moesten na de ontdekking van de gasbel bij Groningen massaal overschakelen op aardgas. Onder meer via de Nederlandse Vereniging van Huisvrouwen werd de nieuwe energiebron aan de man gebracht. Pardon, aan de vrouw.

In het archief van de Delftse afdeling van de Nederlandse Vereniging van Huisvrouwen bevindt zich een mapje 'Demonstraties en lezingen over aardgas'. Als in 1959 een enorme gasbel in Slochteren wordt aangeboord, maakt het land zich in sneltreinvaart op voor de transitie naar aardgas. De meeste mensen koken al op gas, maar dat is zogenaamd stadsgas, geproduceerd door de gasfabriek.

De meeste geisers en gasfornuizen kunnen de kracht van aardgas niet aan. Ook zijn er aanvankelijk problemen met de samenstelling van het gas waardoor in de buizen zogenaamde 'gum' ontstaat, een kleefachtige massa waar kleine roetdeeltjes aan blijven plakken. Omdat de huisvrouw nog oppermachtig is in het huishouden komen deze problemen vooral op haar bord terecht.

De Nederlandse Vereniging voor Huisvrouwen stelt in 1961 vragen aan het college van B & W over het gebruik van gas in de fornuizen en organiseert in de daaropvolgende jaren lezingen over aardgas. Er worden enkele demonstraties gegeven in koken en braden op gas, en directeur van de Gemeentebedrijven G.M.W. Palm houdt een lezing – 'met vertoning van dia's' – over gasverwarming.

Het succes van de transitie is niet alleen in de gemiddelde Delftse keuken zichtbaar. Aan de Asvest staat vanaf het midden van de negentiende eeuw een gemeentelijke gasfabriek.

De fabriek is in honderd jaar tijd uitgegroeid tot een enorm complex met drie grote gashouders, en beheerst de skyline van Delft. In de jaren zestig worden de voorraadtanks ontmanteld en gaan de verouderde fornuizen op de schroothoop.
Goed om voor toekomstige archiefvorming in de gaten te houden: een afbeelding van uw huidige gasfornuis of cv-ketel wordt vanzelf historisch relevant materiaal.