Verborgen archiefschatten aan het licht door nieuw project

Maandenlang spitten ze in Stadsarchief Delft kilometers aan documenten, boeken, foto's, prenten en posters door. Uiteindelijk vonden historici Gerrit Verhoeven en Ingrid van der Vlis 365 pareltjes uit de geschiedenis van Delft voor het nieuwe project '365 dagen Delft'

Het nieuwe project is een initiatief van het Stadsarchief, gebaseerd op een vergelijkbaar project dat eerder in Amsterdam plaatsvond. Elke dag, een jaar lang, wordt er een stuk uit de collectie uitgelicht op de website van het Stadsarchief. Dit om de Delftenaren te laten zien welke bijzonderheden zich schuilhouden op de planken in het archief. Delft op Zondag zal, na start van het project, iedere week een van deze archiefschatten in de krant plaatsen.

Openbaar toegankelijk
Een bevolkingsregister, een trouwboek, een stadsplattegrond, een oud nieuwsbericht of een persoonlijke brief, het wordt allemaal bewaard. De hele Delftse geschiedenis, van 1246 tot nu, is terug te vinden aan Gantel 21 in Den Hoorn. "En ook door iedereen in te kijken", verduidelijkt Ingrid. "Mensen vergeten nog wel eens dat archieven openbaar toegankelijk zijn om te raadplegen. Je kan bijna elk stuk opvragen om te bekijken. Wel binnen de muren van het archief, het wordt niet uitgeleend. Er komen wel veel mensen om stamboomonderzoek te doen, daarvoor is dit de uitgelezen plek. Maar er zijn zoveel meer bijzondere dingen te vinden in het archief, die vaak over het hoofd worden gezien. We willen graag laten zien hoe rijk en divers het archief is."

Compleet beeld
Het Stadsarchief werd lang geleden opgericht om, uiteraard, de archieven van de stad te bewaren. Later kwamen daar echter ook de archieven van bedrijven, organisaties en particulieren bij. "Zo werd er pas echt een compleet beeld van de stad gecreëerd", vertelt Gerrit. "Studentenverenigingen, politieke partijen, kerken, fabrieken, vakbonden, gilden, ze spelen allemaal een grote rol in de totstandkoming van Delft hoe we het nu kennen. Hun archieven zijn allemaal van belang om de geschiedenis van de stad te begrijpen. Dus ook voor de particuliere archieven en het alledaagse leven is plek. Vaak weten we heel veel over de belangrijke mensen van de stad, maar niets over de kruidenier die jarenlang een winkel had op de Verwersdijk. Het zou zonde zijn als die geschiedenis verloren ging."

Favorieten
Vanwege de omvang van de collecties was het niet gemakkelijk een keuze te maken voor het project. "We hebben samen geprobeerd een mooie, interessante, leuke, maar vooral diverse selectie te maken", zegt Ingrid. "Natuurlijk komen de belangrijke mijlpalen voorbij, zoals de stadsbrand uit 1536 en de kruithuisramp uit 1654, en topstukken zoals oorkondes en belangrijke documenten, maar ook de kleine, onbekendere dingen komen langs. Een favoriet van mij is bijvoorbeeld een boekje van een mevrouw die rond 1800 bijhield hoeveel sokken ze gebreid had, en voor wie ze bedoeld waren. Je kan een heel levensverhaal afleiden uit dat boekje. Zo kan je zien dat ze ineens meer sokken ging breien omdat er kleinkinderen geboren werden bijvoorbeeld. Die kleine, particuliere dingen, vind ik heel mooi."

Gerrit hoeft ook niet lang na te denken over zijn favoriete archiefstuk. "Het is wel kiezen uit overvloed natuurlijk, want we hebben zes kilometer aan archief en honderden meters aan boeken en beeldmateriaal. Maar de stadsrekening uit 1610 vind ik wel heel bijzonder. Het is het dikste archiefstuk dat we hebben. Letterlijk ieder dubbeltje werd verantwoord. De aanschaf van tien kanonnen voor de stadsmuur staat erin, maar ook de geïnde huur voor het schoenlappersstalletje bij de Kethelpoort en de accijnzen op de bier- en wijnconsumptie. Het is een enorm archiefstuk waar heel veel details over de samenleving van toen in terug te vinden zijn."

Stadsgeschiedenis
Ingrid en Gerrit zijn beiden als freelance historicus betrokken bij het Stadsarchief. Ze werkten al eerder samen aan een groot project, toen zij een tweedelig werk over de stadsgeschiedenis schreven. "We konden toen vooral de grote lijnen vertellen. Voor een dame met een sokkenboekje is in zo'n boek natuurlijk geen plaats. Daarom is dit project zo leuk. Er is enorm veel in het archief te ontdekken."

Momenteel wordt hard gewerkt aan het schrijven van teksten en het maken van foto's. Vermoedelijk eind juni begint de dagelijkse presentatie op de nieuwe website van het Stadsarchief. Vanaf dat moment zal Delft op Zondag wekelijks een van de geselecteerde stukken in de etalage zetten.