Oud-Papualeider Nicolaas Jouwe (93) overleden

In Jakarta is op 93-jarige leeftijd na een kort ziekbed oud-Papualeider Nicolaas Jouwe overleden. Hij kampte de laatste tijd met een verslechterende gezondheid.

De Papua's zijn de oorspronkelijke bewoners van het eiland Nieuw-Guinea, waarvan de westelijke helft tot 1962 deel uitmaakte van Nederland. Nicolaas Jouwe was destijds lid van de Nieuw-Guinearaad, het parlement dat door Nederland was opgericht. Hij was een van de Papuavoormannen die na de overdracht van Nederlands Nieuw-Guinea aan Indonesie¨ streed voor de onafhankelijkheid van dit gebiedsdeel. Het conflict rond die overdracht staat bekend als 'de Nieuw-Guinea kwestie'. Jouwe was in 1961 de ontwerper van de Morgenster de vlag die voor de Papua's nog steeds het symbool is van het streven naar onafhankelijkheid. Om deze reden is het in Indonesie¨ verboden deze vlag te hijsen.

Nicolaas Jouwe woonde sinds 1963 met zijn gezin in Delft. Vanuit Delft voerde hij op vreedzame wijze strijd voor een onafhankelijk West-Papua. Het gebied maakt onder de naam Papua tot op de dag van vandaag, als meest oostelijke provincie, deel uit van Indonesie¨.

In 2009 reisde Jouwe op uitnodiging van de Indonesische regering naar Jakarta, het land waar hij tot die tijd persona non grata was. Hij voerde daar, tot ieders verrassing, op 87-jarige leeftijd besprekingen, onder andere met president Yudhoyono, om de dialoog tussen Jakarta en de Papua's te helpen verbeteren. Het was een bijzondere reis. "Mijn vader hield een toespraak in zijn eigen taal", vertelde zijn zoon Nico Jouwe in een eerder interview in Delft op Zondag. "Mensen stonden te huilen, het is ongelooflijk hoeveel het voor hen betekende. Jong, oud, iedereen stond te stralen omdat hij er weer was. Velen hadden nooit gedacht dat dit zou kunnen, dat Indonesiërs het zouden toestaan dat hij terugkwam. Ook voor mij was het ongelooflijk om te zien hoe mijn vader wordt vereerd. Hij wordt op handen gedragen, bijna letterlijk. Ook door de Indonesische president werd hij met alle égards ontvangen. Hier in de Poptahof valt hij misschien niet op omdat hij er al zo lang woont, daar wordt hij groots door de president ontvangen. Maar hij is heel bescheiden. Hij doet net of het niet uitmaakt."

In vervolg op die reis verhuisde Nicolaas Jouwe in 2010 naar Jakarta met als doel om zich uiteindelijk in zijn geboorteland te vestigen.

Delft op Zondag sprak aan de vooravond van zijn 'enkele reis' naar zijn geboortegronden, in 2009, uitgebreid met Nicolaas Jouwe. Het was, vertelde hij toen, 'een diep verlangen om weer terug te gaan'. "Ik wil daar sterven", zei Nicolaas Jouwe. De gezondheidszorg was er minder, besefte hij, maar hij maakte zich geen zorgen. Mantelzorgers genoeg. Bovendien: "Ik heb van huis uit geleerd dat de zon de grootste medicijnman is van ons."

Door allerlei omstandigheden kwam die laatste stap naar zijn geboorteland er niet. Hij bleef hij tot aan het eind wonen in Jakarta. Hij wordt in zijn geboortedorp Kayu Pulau begraven.

Over de reis van Nicolaas Jouwe naar Jakarta maakte Babette Niemel in 2009 de door de Ikon uitgezonden documentaire 'Land Zonder Koning'. Het was het vervolg op een eerder uitgezonden documentaire die ze maakte onder de naam 'Koning Zonder Land'.