100 jaar onderzoek en genieten: woelige tijden

Het is bijna letterlijk een verborgen parel van Delft: de Botanische Tuin van de TU Delft aan het Poortlandplein 6. Dit jaar viert de tuin haar honderdste verjaardag. Er gebeurde veel in die eeuw. Er waren mooie, maar ook veel moeilijke tijden.

In 1917 was de tuin nog niet eens echt klaar of hij werd al uitgebreid. En tot aan de Tweede Wereldoorlog ging het goed met de Botanische Tuin, maar na de bevrijding braken moeilijker tijden aan. Een van de oorzaken was het verlies van Nederlands Indië. De tuin was immers door Van Iterson gesticht vanwege de 'nuttige gewassen' uit met name de tropische landbouw; koffie, thee, tabak en dergelijke. Daarnaast werden in Delft de biologische vakken minder belangrijk, een proces dat nog eens werd versneld doordat de landbouwhogeschool in Wageningen, tegenwoordig de WUR, het onderwijs en onderzoek naar tropische gewassen voor een belangrijk deel overnam.
Vanaf midden jaren '60 gingen er in Delft steeds meer stemmen op om de hele tuin maar af te stoten en op die plek woningen te bouwen. Het kwam er gelukkig niet van. Wel verloor de tuin door interne fusies binnen de universiteit in de jaren '80 zijn directe link met het onderwijs en het onderzoek en daarmee ging veel verloren: het herbarium ging naar Leiden, net als de collectie taxonomische boeken. Ook andere collecties werden afgestoten. De tuin zelf werd kleiner en met de verkoop van het gebouw van de faculteit Geodesie aan de Kanaalweg ging ook de proeftuin verloren.

Nieuw elan
Overigens was de Delftse tuin niet de enige botanische tuin die het moeilijk had. De moeilijke tijden dreven de verschillende hortussen in elkaars armen. In 1988 werd de Stichting Nederlandse Plantentuinen (SNP) opgericht, later herdoopt in Stichting Nationale Plantencollectie. Met de nieuwe organisatie kwam er ook nieuw elan. De verschillende tuinen stemden hun collecties en taken op elkaar af en werken intensief samen. Inmiddels zijn twintig botanische tuinen binnen de stichting actief. Er werden en worden nieuwe aandachtsgebieden ontwikkeld; niet alleen de archieffunctie, maar ook voorlichting op het gebied van natuur- en milieu en niet te vergeten: toerisme.