Fietsen waren schaars in en na de oorlog.
Fietsen waren schaars in en na de oorlog. Foto: PR

'Mijn opa Piet heeft nog onderdak geboden aan onderduikers'

Historie

DELFT – Het waren barre tijden, de oorlogsjaren 1940-45. Wie kent de verhalen niet van de 'hongertochten' in de Hongerwinter van 1944? Sommige mensen konden op een fiets naar andere delen van het land. Anderen hadden het nog zwaarder, want die moesten te voet. Op zoek naar eten, want in de stad was daar een groot tekort aan.

De gaarkeukens waren er natuurlijk wel. Daar konden de inwoners eens per dag, op vertoon van een bonnenkaart, een pannetje waterige stamppot afhalen. De tijden waren zo bar, dat men het soms met soep van aardappelschillen moest doen. Om zo'n karig maal voor het gezin te bemachtigen, moest men lang in de rij staan. In de bijtende kou viel dat niet mee. In grotere steden was het probleem dus nijpend. Veel mensen, met name vrouwen, fietsten of liepen tijdens de 'hongertochten' naar andere delen van het land. Met het beetje geld dat ze hadden probeerden ze bij boeren aan eten te komen. Ook werden er bezittingen geruild voor voedsel, zoals textiel, zilveren bestek en gouden sieraden.

Inleveren
Fietsen was overigens helemaal niet zo vanzelfsprekend als nu. Veel mensen hadden hun rijwiel moeten inleveren bij de bezetter. Er waren in die tijd juist wel een heleboel fietsherstellers. Eén daarvan was de winkel van Piet Vonk aan de Voldersgracht. De huidige eigenaar Piet Vonk is van de derde generatie. "De winkel was ten tijde van de oorlog veel kleiner", zegt hij. "Eigenlijk maar twintig meter diep, ongeveer tot waar nu de trap is. Mijn opa Piet heeft in de oorlogsjaren nog onderdak geboden aan onderduikers. Het pand was toen lager en via een luik in de winkel kon je op de zolder van het naastgelegen schoolgebouw komen. Als ik de verhalen goed heb onthouden, werden ook in de werkplaats onderduikers verborgen. Tussen de winkel en de werkplaats was toen nog een tuin." Diezelfde Piet Vonk was in 1921 begonnen met de verkoop van fietsen. Dat begon op de Markt en hij verkocht toen ook nog wat andere producten. "Wat later is hij in de Papenstraat met een winkeltje begonnen en in 1926 verhuisde hij naar dit pand", zegt de huidige eigenaar. "Naast fietsen werden toen ook lampen, wastrommels en kachels verkocht."

Beter
Het was niet makkelijk geweest in de oorlogsjaren, maar na de oorlog ging het met iedereen langzaam weer beter. Dus ook met de rijwielzaak van Piet Vonk. Ruim tien jaar na de Bevrijding, in 1957 om precies te zijn, werd er 10 meter aan de winkel gebouwd. Vanaf die tijd concentreerde men zich alleen nog op fietsen en bijbehorende artikelen. Zoon Ton en dochter Ria hielpen toen al mee in het bedrijf. Ton Vonk, door velen Piet genoemd, nam het bedrijf uiteindelijk over. Onder zijn leiding werd ook de toonbank geplaatst, met daarachter de overbekende laatjes.

Laatjes
Ruim vijftig jaar later zijn die nog steeds in de winkel aanwezig. "Vele klanten verbazen zich nog altijd als we meteen het goede laatje opentrekken voor het gezochte artikel", zegt Piet Vonk, die de winkel in de jaren tachtig overnam. Toen was het winkelpand met nummer 19, waar vroeger een slager zat, al bij de winkel getrokken. "Eerst stonden daar fietsen, maar later werd die winkelruimte helemaal ingericht voor fiets- en regenkleding", aldus Vonk. Onder zijn leiding is Rijwielsporthuis Piet Vonk uitgegroeid tot wat het nu is. Het magazijn werd gebouwd, de winkel werd nòg dieper en de tuin kreeg een overkapping. Dat is nu de binnenplaats, waar de reparatiefietsen staan.
Rijwielsporthuis Piet Vonk is een groots bedrijf geworden met een ruime keuze aan fietsen, accessoires en een moderne werkplaats.

Rijwielsporthuis Piet Vonk
Voldersgracht 20, 2611 EV Delft
Tel: 015-2123252
www.pietvonk.nl