Beeldend kunstenaar, teken- en schilderjuf, maar vooral moeder Loes van der Holst en haar voortdurende zoektocht

Algemeen

DELFT – 'De vraag is belangrijker dan het antwoord'. Deze wijsheid prijkt in vette letters op de website van Loes van der Holst. "Ik ben beeldend kunstenaar en teken- en schilderjuf. Maar ik ben nog méér. Ik ben ook moeder van twee prettige kinderen".

"Het is klip en klaar dat de kinderen op de eerste plaats komen. Die zijn het belangrijkste in mijn beleving. Voor mij is het toch het belangrijkste ze een beetje leuk de wereld in te krijgen". 

-Wat is het moeilijkst: je kinderen goed de wereld in helpen of met kunst je boterham verdienen?
"Nou, ja, eh, ik ben een deel van m'n leven alleenstaande ouder geweest. En nu nóg. Dat is soms best lastig. Je komt voor heel wat puzzels te staan. Ik heb wel een heleboel vrienden en vriendinnen, die een klankbord willen zijn bij de dingen die ik ingewikkeld vind, maar een feit blijft dat je er op de cruciale momenten in je eentje voor staat. Dat is me overigens wel goed afgegaan, vind ik. Mijn kinderen en ik, we zijn eigenlijk De Drie Musketiers". 

-Ze zijn niks tekort gekomen?
"Ik ben de spreekwoordelijke kunstenaar. Dus bij mij is het duidelijk wanneer er geld binnenkomt en wanneer niet. Dat is in deze tijd misschien niet eens zo slecht. Ze komen overigens niks tekort. Ze hebben een vader die ze altijd op vakantie heeft meegenomen. En die op de belangrijke momenten heel gepast bijspringt. Mijn werk heb ik wel een beetje om het moederschap heen gebouwd. Waarbij het klip en klaar is dat ik, als ik lessen heb, en die geef ik bij mij thuis, dat de kinderen zich dan moeten gedragen". 

-Als dat zou kunnen, zou je het dan zo weer overdoen?
"Ja. Ik zeg altijd: Gebeurtenissen komen gevraagd en ongevraagd in je leven. Er zijn heus wel dingen die niet chique zijn zoals ik ze gedaan heb. Maar ik denk dan niet zo van: Goh, dat had ik niet moeten doen. Ik heb ze wèl gedaan. En gegeven die omstandigheden heb ik het wel goed gedaan. Iets anders is dat, als ik het zou mogen overdoen, ik eerder zeker zou geweest willen zijn van m'n kunstenaarschap. Nu heb ik er pas toen ik 43 was m'n beroep van gemaakt". 

-Kan je ervan leven, van de kunst?
"Ik krijg het voor mekaar. Ik kan best goochelen met m'n rekeningen. Ze moeten allemaal netjes achteraan sluiten. Ik ben niet heel goed in het verkopen van m'n eigen werk. Dat is weer een andere kwaliteit. Ik kan heel enthousiast vertellen over m'n werk, maar als het om de zakelijke insteek van het verkopen van m'n werk gaat ben ik niet goed. Daar heb ik me bij neergelegd. Dus zoek ik op dit moment een klein baantje. Bijvoorbeeld om te kunnen exposeren in New York. Daarvoor heb ik nu moeten bedanken". 

-Met pijn in je hart?
"Nou, ik wilde dit jaar toevallig wel rust. Vorig jaar heb ik geëxposeerd in Hamburg. Dat was hard werken. Maar ook meer dan dat. Je moet er ook geluk bij hebben. Het was, toen ik er exposeerde, 35, 40 graden. Geen weldenkend mens gaat dan een galerie binnen. Ik had er geen moment aan gedacht dat je niet in de zomer moet exposeren". 

Loes van der Holst over haar werk op haar website: 'Ik voel me in mijn teken- en schilderwerk verwant aan de vroege kunstenaars van de moderne schilderkunst, toen – onder andere onder invloed van de komst van het fototoestel en de industrialisatie – de vraag ontstond: Wat mag/kan een schilderstuk eigenlijk allemaal nog meer zijn? In zo'n zoektocht, zoals zovelen tussen 1850 en 1950 maakten, herken ik me'. 

"Ik werk figuratief. Met herkenbare figuren en landen. Ik werk met mixed media. Met verschillende materialen. Ik ben ook de enige die op doek werkt met aquarelkrijt. Ik ben nog niet iemand tegen gekomen die dat ook doet. Ik heb altijd wel een realistische stijl gehad. Ik weet behoorlijk wat in de mode is. Ik heb ook in deze krant geschreven over Kunst in de regio. Wat je vaak ziet is dat door de aandacht in glossy magazines de mensen eraan gewend raken, het mooi gaan vinden en er open voor gaan staan. Op een gegeven moment komt het dan terecht als print bij IKEA, Blokker en Het Kruidvat. Het is een beetje een cirkelgang. Ik schilderde ook realistisch figuratief toen het geen mode was. Je merkt nu dat het wel weer nieuwsgierigheid bij de mensen opwekt. Je krijgt wat minder stilte als reactie op een schilderij. Je krijgt wat meer waardering. Het heeft er ook wel mee te maken dat het nu een andere tijd is. Maar ik denk we dat ik deze ontwikkeling zal blijven volgen."

'DAT WE MOOIE DINGEN MAKEN WAAR WE OOK WAT AAN HEBBEN' 

Loes van der Holst (55, "ik heb er geen moeite mee dat dat in de krant komt") is geboren in Noordwijk. Ze is de jongste van een gezin met acht kinderen. Haar vader is Politieman. "Hij wilde toch wel dat we hem niet te schande zouden maken. En dat we keurig het huis uit zouden gaan". 

Ze is bepaald niet de enige van de acht die iets creatieverigs heeft. "We zijn allemaal heel handvaardig. We kunnen maken wat we zien. Ik kan me niet verschuilen achter 'Ik kan het niet'. Ja, behalve dat zakelijke dan, dat commerciële. Maar ik ben wel de enige met schildersneigingen. De rest van m'n broers en zussen is meer praktisch ingesteld. Meer gericht op het maken. Daar vind ik wel wat voor te zeggen: toepasbare kunst heeft wel een plek in m'n hart. Dat we mooie dingen maken waar we ook wat aan hebben". 

Via Den Haag belandt ze in Delft. In 1997. Ze vertelt hoe dat zo is gekomen. "Ik ontmoette een man die in Rotterdam woonde. Hij was in Den Haag mijn geliefde geworden. Toen we besloten samen te gaan wonen, hebben we met een passer het middelpunt tussen Den Haag en Rotterdam gezocht. Zo kwamen we uit op de Rotterdamseweg". 

-Wat voel je je nu?
"Ik voel me wel goed in Delft. Alleen zou Delft wel iets meer van Amsterdam mogen hebben. Iets meer joie de vivre. Wat meer gemoedelijkheid. Je merkt dat op sommige plekken en op sommige momenten wel, maar ik heb toch de indruk dat Delft vooral een middenstandsstad is". 

Het heeft haar, zegt ze, verbaasd dat een paar jaar geleden Delft Kunststad werd. "Ik vind wel dat er gave dingen gebeuren, maar het is toch niet makkelijk om als kleine individualistische kunstenaar een poot aan de grond te krijgen. Goed, in de VAK gebeurt veel, de Nieuwe Academie doet veel en via de Brede School wordt er veel gepromoot. Maar neem nou de expositie bij het jubilerende Kleyweg's Stads-Koffyhuis. Kunstenaars maakten werken die geveild werden ten bate van twee goede doelen. Daar is met liefde aan gewerkt. Maar er waren werken waarop twaalf euro werd geboden. Dan denk ik: Hoe dúrf je dat te bieden? Dat geef je misschien als er een collectebus langskomt. Een gaaf kunstwerk en een goed doel, wat wil je nog meer? Het verbaast me dan dat er niet iemand een paar flappen trekt". Aan de andere kant: "Delft? Ik hoef niet op vakantie. Dan ga ik op een terras zitten. Zie ik allemaal Italianen, Japanners, Amerikanen voorbij komen. Met een beetje fantasie voel ik me dan in het buitenland". Kortom: "Als het om Delft gaat, heb ik een beetje gemengde gevoelens. Het zou wat soepeler mogen, wat bruisender, wat guller".
Loes van der Holst over haar werk op haar website: 'Misschien komt het door mijn intensieve fotografeertijd dat ik me in compositie en beeldkeuze vaak nog steeds een fotograaf voel. Eén die het tekenen en schilderen gebruikt om het bedoelde beeld vast te leggen. Verder vind ik het fascinerend dat ik slechts een deel van de illusie kan bepalen. Een beeld wordt hoe dan ook afgemaakt door de actieve of passieve waarneming van de kijker. Ik probeer daarmee te spelen. Een indruk kan volledig veranderen door het toevoegen of weglaten van een ogenschijnlijk zinloze lijn. Ik ben daar voorlopig nog niet op uitgekeken en mijn horizon verlegt zich dan ook werkendeweg' 

-Vind jij wat je maakt zelf altijd mooi?
"Ja. Ik bekwaam me ook voortdurend. Ik ben me met elk werkstuk aan het uitdagen iets te doen wat ik daarvóór niet deed. Heb ik die uitdaging niet, dan gaat het te veel op routine lijken. Al is het wel goed om op routine en op je technische vaardigheden te kunnen terugvallen". 

"Als ik aan een werkstuk werk, ontstaat al het volgende. Ik heb vorig jaar een schildercursus gegeven in Frankrijk. Ik was daar zó onder de indruk van het landschap en van de koeien. Ik ben nu bezig met het tweede schilderij van de serie Franse landschapschilderijen. Ingegeven door de indruk die die koeien op mij hebben gemaakt. Witte koeien en limousinkoeien". 

-Werk je ook in opdracht?
"Ik heb wel in opdracht gewerkt, ja. De makke daarvan is dat ik het wel voor me moet kunnen zien. Je kunt met mij veel kanten uit, maar als ik het helemaal niet voor mekaar krijg om het voor me te zien, dan wordt het wel lastig. Ik heb het gehad met een opdrachtgever. Die had al eerder werken van mij gekocht. Die wilde nu dat ik een landschapsschilderij maakte met een naakte vrouw. Dat lukt me niet. Ik vind dat dat als een tang op een varken slaat. Het gaat er wel een keer van komen, maar nu niet". 

-Schilder je nu anders dan tien jaar geleden?
"Mmmm, eh, ja, het is wel een beetje als de boom die dikker wordt. Bij mij draait het altijd wel om het vangen van de beleving, of het nou om een landschap gaat of om het afbeelden van figuren. Dat is wel altijd zo geweest. Ik heb werk van toen ik negentien was, daar draait het om hetzelfde. Maar het pakket aan techniek, de lef en de mogelijkheden, die zijn nu groter. Dat zal ook niet ophouden, daarin zal ik voortdurend blijven groeien".

'HET IS LEUK OM VAN HET LEVEN TE GENIETEN' 

Loes van der Holst over haar werk op haar website: 'Of mijn werken autobiografisch zijn? Het gaat eigenlijk altijd verder dan dat, al wordt natuurlijk alles wat je doet of voortbrengt nou eenmaal bepaald door je persoonlijke vermogen tot waarnemen, beleven, bedenken, vermoeden en uitdrukken. En net als bij welke communicatie dan ook is het dus mooi als iemand aan mijn beelden een eigen beleving opdoet of er juist een totaal andere visie op loslaat'. 

-Vind je jezelf wel een goeie beeldend kunstenaar?
"Ja. In elk geval heb ik wel evenveel bestaansrecht als de mensen van wie ik weet dat ze een bevlogen zoektocht zijn aangegeaan in de schilderkunst. Maar er zijn ook echt veel mensen die ik dingen zie maken die ik echt fantastisch vind. Ik heb groot respect voor het ambacht en voor ambachtelijke schilders. Als ik iemand op z'n zeventiende-eeuws zie schilderen, dan valt m'n bek open". 

-Ben je nooit bang dat je qua inspiratie droogvalt?
"Nee. Het is wonderbaarlijk, want ik geef sinds 1997 ook les. Ik verzin elke keer nieuwe opdrachten en dat lukt me. Daar verbaas ik me over. Dan denk ik: Goh, ja. Maar het is vooral erg leuk om met mensen te werken die ook zo'n zoektocht naar de eigen teken- en schildermogelijkheden zijn aangegaan". 

Het gaat er, tijdens de schilder- en tekenlessen die ze geeft, bourgondisch aan toe. Ze bedoelt: "Bij ons wordt gerookt, bij ons wordt gedronken. En er wordt muziek gemaakt. Maar dat gaat niet ten koste van het arbeidsethos. Er moet wèl gewerkt worden, het is niet alleen maar ouwehoeren. Ik geef ook les aan kinderen, ook daar beleef ik erg veel plezier aan". 

-Rook jij ook?
"Ja. En ik drink. Ik wil er helemaal niet vanaf. Toen ik zwanger was wel. En toen ik borstvoeding gaf. Of als ik in het ziekenhuis lag. Maar zodra ik eruit was, dacht ik: Hmmmm, lekker. Ik leef alsof het niet ophoudt. Ja, natuurlijk kan het leven ineens ophouden. Maar ik ga niet vegetarisch eten of zo. Het is leuk om van het leven te genieten. Alleen drugs, dat heb ik nooit gedaan".

Die lessen die ze geeft zijn voor cursisten 'van zeven jaar tot schijndood', zoals ze het treffend uitdrukt. "Kinderen moeten wel in staat zijn hun aandacht te richten op wat ik te vertellen heb. Ik ben geen oppas die de kinderen alleen maar wat laat tekenen. Ik zeg altijd: Vind je het leuk om te tekenen? Dan ga ik je er iets van leren". 

-Is er veel talent onder je leerlingen?
"Ja. nou en of. Iedereen wordt natuurlijk geboren met een bepaalde aanleg, met een bepaald talent. Maar het gaat erom wat je ermee doet. Ik heb een meisje, veertien is ze. Dat is zó waanzinnig goed. Toch is het de vraag wat ze ermee doet. Heeft ze zin die zoektocht aan te gaan? Wat wil ze ervoor doen? Dat meisje zou heel goed kunnen worden als ze er zin in heeft. Anders wordt ze iemand die mooie dingen kan maken en meer niet". 

"Veel mensen denken dat ze talent hebben als ze iets fotografisch naar de werkelijkheid kunnen tekenen of schilderen. Dan vind ik het altijd leuk om te verwijzen naar Picasso. Die kon fotografisch schilderen toen hij vijftien was. Maar hij heeft het nooit geambieerd daarmee bekend te worden. Dan was hij een slome fotograaf geworden, om het maar 's oneerbiedig te zeggen. De zoektocht die hij daarna is begonnen maakte hem interessant". 

-Ben je gelukkig?
"Ja. Het rare is dat ik een zondagskind ben, vind ik. Sommige gebeurtenissen in mijn leven zijn pittig geweest. En nog steeds. Maar toch ben ik geneigd mezelf altijd gelukkig te prijzen". (PB)

Download de laatste krant!

Energieweg 3
2627 AP Delft

T: 015 - 214 39 12