Delft Wereldstad, Chili

Editie: Week 17, Jaargang 21 |

Mirta houdt niet van het machismo van Chileense mannen. De Nederlandse man echter, is haar ideale man. (foto: Lenny Tamerus)

DELFT - In Delft wonen 148 verschillende nationaliteiten. Veelal mensen die opgroeiden in een ander land en later naar Nederland verhuisden. Eén van hen is de Chileense Mirta Lips. Ze vluchtte in de jaren ‘70 voor het regime van Pinochet. “De Nederlandse man is de ideale man.”

Voor het huis van Mirta hebben zich tientallen eenden verzameld. Elke dag voert ze hen een compleet brood. Binnen gaat de Spaanse tv uit. Zelfgebakken bananencake verschijnt op tafel.
Mirta wordt geboren in Santiago. Haar vader is eigenaar van een grote banketfabriek en bouwt zelf een huis voor het gezin. Mirta: “Ik herinner me niet veel van mijn jeugd. Ik was niet zo’n gelukkig kind. Omdat mijn oudere zus op vijftienjarige leeftijd al zwanger raakte, waren mijn ouders overbezorgd. Ik moest zo vroeg thuis zijn, dat het weinig zin had om naar een feestje te gaan. Zelfs mijn eigen verjaardag was geen feestje. Ik ben jarig tussen Kerst en de jaarwisseling. Mijn moeder vond het niet nodig om het te vieren. Wel was ik dol op school. Daar leefde ik voor. In Chili krijgt de beste leerling elk jaar een prijs. Die heb ik vaak gewonnen.”
Tijdens haar studie vindt ze een bijbaantje als secretaresse dat goed bevalt. “Ik kon snel typen en vond steno leuk.” Ze besluit fulltime te gaan werken op het Ministerie van Huisvesting. Ze vindt een heerlijk appartement voor zichzelf. “Ik had het prima naar mijn zin. Een man erbij hoefde ik niet. Ik had te veel Chileense mannen gezien die hun vrouwen onder de duim hielden. De man van mijn zus bijvoorbeeld sloeg haar gewoon terwijl ik naast haar zat...” Natuurlijk gaat ze wel eens uit met een date. Van één van hen raakt Mirta in verwachting. Haar moeder reageert verrassend mild als ze hoort dat haar dochter niet wil trouwen. “Je bent nu volwassen, je kunt doen wat je wilt, zei ze.”

Zoutzuur
Ondertussen broeit het in Chili. De linkse regering van Allende staat onder druk. “Chili heeft veel koper in de grond. Allende had de Amerikaanse mijnen onteigend. Daarop steunde Amerika rechtse strijders bij het opzetten van voedselblokkades. Fruit en vlees werden schaars.” Op een dag grijpt generaal Pinochet de macht. “Toen bleek dat Pinochet-aanhangers al jaren in het geheim namenlijsten hadden gemaakt. Onze administratief medewerker had zo’n lijst. Mijn naam stond erop omdat ik in het campagneteam van Allende had gezeten. Op een dag werden de appartementen in mijn wijk onteigend door hoge militairen. Ik ging met mijn dochter naar mijn moeder waar militairen langs kwamen die mijn broers zochten. Zij zaten al veilig in Argentinië, maar ik begreep wat een geluk ik die dag had dat ze mij niet oppakten.” Mirta laat haar dochter achter bij haar moeder en stapt op de bus naar Argentinië. “Een paar kilometer voor de grens stapten we uit. Urenlang liepen we door de sneeuw om de grenspost te ontwijken. Ik weet nog dat er een vrouw meeliep met een sluier voor haar gezicht. Toen we aan de andere kant van de grens waren, namen we afscheid van elkaar. Ze zei: ‘Je kent mijn gezicht niet’ en tilde haar sluier op. Haar gezicht bleek verminkt. Zoutzuur. Militairen hadden het over haar heen gegooid omdat ze niemand wilde verklikken.”

Terreur
Het leven in Buenos Aires begint redelijk goed. Mirta wordt herenigd met haar broers en vindt een baan bij Philips. Na een paar jaar slaat de sfeer om als de rechtse Videla aan de macht komt. De vluchtelingen uit Chili worden als ongewenst gezien. “Ik leefde voor de tweede keer onder terreur. We sliepen met tientallen op een hotelkamer. Niemand durfde of mocht de straat op. Ik wel, want door mijn baan had ik een pas waarmee ik ’s avonds ook naar buiten mocht. Bovendien was ik inmiddels hoogzwanger van een Chileense man die ook in dat hotel verbleef. In tegenstelling tot de Chileense militairen, deden de Argentijnen zwangere vrouwen geen kwaad.” Ondertussen probeert Mirta een visum voor Engeland te krijgen waar haar twee broers en hun gezin inmiddels wonen. Als vrijgezel lukt dat niet. “Je kwam alleen in aanmerking als je een trouwboekje had.” Daarom spreekt ze met de vader van het kind af dat ze trouwen. “Koningin Juliana trok zich het leed in Argentinië erg aan. Ze stuurde een commissie om de ‘ergste gevallen’ naar Nederland te halen. Mijn man kreeg ons op die lijst. Hij had ternauwernood een militaire actie overleefd. Op een dag was hij met een groep mannen uit het hotel opgepakt, gemarteld en in een bus gestopt. Langs een verlaten weg werden ze er een voor een uitgegooid. Mijn man overleefde het ongeluk met hulp van dorpelingen. Ik was net bevallen van mijn tweede dochter toen wij in een KLM-toestel naar Nederland zaten.” “Ik heb mijn leven aan Juliana te danken,” benadrukt Mirta. “Toen de koningin overleed, moest ik verschrikkelijk huilen.”

Veel verdriet
In Nederland worden de vluchtelingen ontvangen door een grote groep persfotografen. “Ik wilde er niets van weten, had zo veel verdriet.” Daarna gaan ze met bussen naar een vakantiepark in Putten. “Het was goed bedoeld, maar die rust vonden we vreselijk. We hadden in Santiago en Buenos Aires gewoond, belandde we ineens in een dorp met alleen een HEMA. We wilden activiteiten doen zodat we alles even konden vergeten. Maar het enige wat ik daar hoorde, waren vogels.” Na acht maanden krijgen Mirta en haar man een woning in Delft aangeboden zodat hij zijn studie mijnbouw kan oppakken. “Ik vond het moeilijk om mijn leven op te bouwen. Onze relatie ging niet goed. Onder normale omstandigheden waren we nooit getrouwd. Bovendien kon mijn man niet goed overweg met de baby. Daardoor durfde ik niet naar Nederlandse les. Ik wilde de baby niet alleen laten.“ Uiteindelijk verlaat Mirta haar man. Een moment waarop ze beter in haar vel komt. Ze vindt een baan in de schoonmaakbranche en volgt hobbycursussen waarbij ze leuke Nederlanders ontmoet. Op een dag heeft ze problemen met de verzekering vanwege een lekkage. Ze besluit naar buurman Peter te stappen die een assurantiekantoor heeft. Ze worden verliefd en trekken veel samen op. Voor het eerst in haar leven overweegt ze te trouwen uit liefde.
Hoewel het leven haar eindelijk toelacht, blijft er over elke dag een grote schaduw hangen. “Ik had mijn oudste dochtertje nooit meer gezien. Ik stuurde haar brieven, cassettebandjes en cadeaus. Steeds als ik voor mijn dochtertje in Nederland schoenen kocht, liet ik haar ook een paar naar haar zus sturen. Na tientallen aanvragen kreeg mijn moeder eindelijk een uitreisvisum. Mijn dochter vloog mee. Toen ik haar weer zag, voelde het alsof de hemel openging. Alles kwam bij elkaar. De twee zussen waren meteen onafscheidelijk en mijn oudste dochter accepteerde Peter direct. Na een paar dagen zei ze: ‘Ik hou nu al van hem’. Dat kon ook niet anders. Hij is een goede man, verantwoordelijk en zorgzaam, zoals de meeste Nederlandse mannen trouwens... Het zijn ideale mannen.”

Knuffel
Hoewel Mirta haar levensverhaal met droge ogen vertelt, zit er diep van binnen veel verdriet. “Ik heb bijvoorbeeld nog steeds een sterke afkeer van uniforms. Mijn buren zijn agent en zij zeggen tegen me: Kom, we geven je een knuffel. Je hoeft voor ons toch niet bang te zijn? Maar ik denk dat het nooit over gaat.” (LT)

Mirta houdt niet van het machismo van Chileense mannen. De Nederlandse man echter, is haar ideale man. (foto: Lenny Tamerus)

Download de laatste krant!

Energieweg 3
2627 AP Delft

T: 015 - 214 39 12
info@delftopzondag.nl