Luchtwachters in Delft waken over de luchtkwaliteit

Experiment met Molen de Roos meet de hoeveelheid fijn stof in de binnenstad

DELFT - De officiële meetstations van de RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) voor de regio staan in Den Haag en Rotterdam. Maar er zijn ook lokale instanties, zoals de Luchtwachters Delft, die de luchtkwaliteit meten.

Door Ruud Stift

Michael en Marvin zijn twee van de in totaal 15 luchtwachters die Delft telt. Luchtwachters Delft bestaat sinds februari 2018. De leden maken zich zorgen over de gezondheid van bewoners als gevolg van de steeds maar toenemende luchtvervuiling. Michael sloot zich aan naar aanleiding van een oproep in de krant.
"Er werd gevraagd naar mensen die mee wilden denken over de luchtkwaliteit m.b.t. houtrook, barbecues en de verschillende soorten vervoer. We worden er allemaal in de directe nabijheid mee geconfronteerd, maar hoe kun je zelf daadwerkelijk invloed uitoefenen? Het leek me interessant om daar meer over te weten. Temeer daar ik werk bij een bedrijf, DSM, wat zich inzet voor duurzaamheid. Je kunt op de huidige manier niet oneindig door blijven produceren en consumeren. Er zullen innovaties plaats moeten vinden om nog langer van onze planeet te kunnen genieten.

Piekmomenten
De luchtvervuiling varieert per wijk en per periode. Je hebt soms bepaalde piekmomenten. Bijvoorbeeld in de winter als gevolg van de hoeveelheid open haardvuren. Als al die haarden 's nachts gedoofd worden, zie je heel veel niet volledig verbrande stofdeeltjes die in de lucht belanden. Bij een simpel klusje als een haardvuur stoken kun je al bijdragen aan een betere luchtkwaliteit. Welke materialen gebruik je? Voor welke houtsoort kies je? Hoe stapel je het hout op de juiste manier? Wij geven tips om het open haardhout tot meer volledige verbranding te laten komen. Ik woon zelf in de wijk Voordijkshoorn en ik zie wel eens blauwe rook boven de huizen, waarvan ik me afvraag 'Is dat wel allemaal koosjer?' Waar kan ik met overlast door houtrook terecht? Hoe kom je erachter wie precies verantwoordelijk is? Door dit soort dingen, waar je niet echt bij de gemeente voor terecht kan, ging er een wereld voor me open."

Data
Michael: "Met een werkgroep zijn we bezig data uit te werken die we vanaf de zomer hebben verzameld. Zeven maanden aan informatie die we aan de burgers én de gemeente kunnen voorleggen. Want, aan de ene kant heb je het meten an sich. Aan de andere kant is daar het bewustwordingsproces, we proberen mensen aan het denken te zetten. Met de Luchtwachters Delft vergaderen we eens in de zes weken. Onze leden zijn opgedeeld in een beleidsgroep, een meetgroep, een actiegroep en een lobbygroep. Ik probeer mijn activiteiten te beperken tot twee uur per week."

Marvin (wijk Tanthof): "Tijdens de eerste vergadering kwamen we op het idee om in het kader van bewustwording van luchtvervuiling en luchtkwaliteit tijdens NLDoet op verschillende plekken in Delft te meten en daarna een meetnetwerk op te richten. Luchtwachter Ronald kwam met de suggestie Luftdaten en ik deed de cursus citizen science in Amsterdam. Daarna volgden onze eigen workshops om fijnstofmeters te bouwen. Het is zo'n uitgebreid onderwerp dat er een toegewijde meetgroep binnen Luchtwachters Delft ontstaan is. Het komt uiteindelijk neer op een klein apparaatje met verschillende soorten sensoren: een fijn stof sensor, een temperatuursensor en een luchtvochtigheidssensor. Gewoon een kwestie van enkele elektronische componenten met elkaar verbinden, aansluiten op WiFi en voíla! Ons fijnmazige netwerk van actieve meetinstrumenten, een aantal van 17 in de nabije regio (Delft-Den Haag-Rotterdam), levert om de 2,5 minuut data op. Dit staat niet in verhouding tot de meetapparatuur van het RIVM, die meten per uur. Daarom werken we ook met hen samen en zo kunnen we -bijvoorbeeld- een internetkaart invullen. Bezoekers van onze site kunnen aan de verschillende kleuren op die kaart zien hoe groot de luchtvervuiling per gebied is. We controleren het beleid en werken samen met de gemeenteraadsleden, het college van burgemeester en wethouders en lokale ondernemers om het onderwerp luchtvervuiling op de agenda te zetten. Een recent voorbeeld is de motie Uitfaseren vervuilende brom- en snorfietsen van CDA, ChristenUnie en Onafhankelijk Delft. Daarnaast proberen we ook een voet tussen de deur te krijgen bij de Rijksoverheid. Het is een vooroordeel dat dit soort onderwerpen een 'links' of een 'rechts' politiek probleem zijn. Dat speelt helemaal niet. Het gaat iedereen aan, dus stijgt het boven de politiek uit."

Experiment
De Luchtwachters Delft hopen middels een experiment, witte doeken die bevestigd worden aan de wieken van Molen de Roos, in de komende maanden nog meer belangrijke data te verzamelen. Want, hoe zwarter de doeken, hoe meer gevaarlijk fijn stof en dus meer gezondheidsrisico's!
Woensdag 20 februari, aanvang: 19.30 uur, vindt er in Theater Rietveld een politiek café plaats met als onderwerp 'Fijn stof tot nadenken'. Een debat, georganiseerd door GroenLinks Delft en de ChristenUnie Delft in samenwerking met de Luchtwachters Delft, over de luchtkwaliteit in het algemeen en die van Delft in het bijzonder. Komt allen! Zie ook: https://luchtwachtersdelft.nl