Johan Molenbroek neemt vrijdag afscheid van de TU Delft.
Johan Molenbroek neemt vrijdag afscheid van de TU Delft.

Hoofddocent toegepaste ergonomie Johan Molenbroek neemt afscheid

Algemeen

Heel wat mensen heeft universitair hoofddocent Johan Molenbroek opgemeten in zijn carrière als ergonoom bij de TU Delft. Lichaamsmaten verzamelen om het leven een beetje makkelijker en op maat te maken: onderwijsmeubilair voor kinderen, zwempak voor olympisch zwemmer Kromowidjojo en een aangepast bejaardentehuis. Vrijdag 14 oktober gaat hij met pensioen en vertelt over zijn werk in het symposium '40 jaar passen en meten'.

Johan Molenbroek leverde een belangrijke bijdrage aan de kennis over het meten van lichaamsmaten, het wereldwijd verzamelen van deze data en de beoordeling van de kwaliteit van de meetgegevens. Deze gegevens helpen bij het ontwikkelen van producten en diensten die ons leven net iets makkelijker en comfortabeler maken. Zo droeg Johan bij aan de Europese maateisen voor schoolmeubilair. Ruim 2000 kinderen zijn onder zijn leiding opgemeten met behulp van de meetstoel in het lab. De schoolmeubelnorm vertaalde hij met behulp van Peter de Onderbeenmeter: een simpel instrument waarmee de onderbenen van een kind werden gemeten om te zien hoe hoog een stoel of tafel in de klas afgesteld moet zijn.

Ook veel ouderen werden op een meetstoelstoel gezet. Naast lichaamsmaten keek Johan ook naar de kracht en de bewegingsmogelijkheden van ouderen. "Met deze informatie kon ik advies geven over het interieur van bejaardentehuizen, denk aan hoe hoog je een brievenbus moet ophangen of hoe hoog het tuimelraampje mag zijn", vertelt hij. "Veel ouderen kunnen met hun armen niet hoger reiken dan ooghoogte."

Zijn adviezen gingen verder dan het interieur: "De oren van senioren zijn veel groter dan die van jongeren. Het is daarom voor hen fijner om grotere koptelefoons te dragen. Wil je producten maken waar veel mensen iets aan hebben, dan moet je kijken naar de variatie in de afmetingen. Denk bijvoorbeeld aan passende beademingsmaskers voor kinderen in het ziekenhuis. Deze waren voorheen niet beschikbaar en artsen moesten improviseren. TU Delft promovenda Lye Goto onderzoekt hoe je beademingsmasker op maat kunt maken voor kleine hoofden. Daarvoor kijkt ze naar de variatie in gezichten en maten. In het ontwerp houdt ze rekening met een grote neus of een lang gezicht."

Van meetlat naar 3D scanner
Johan Molenbroek maakte bij de TU Delft alle ontwikkelingen op het gebied van meten mee: "Ik begon met een schuifmaat en ontwikkelde later met studenten de meetstoel en Peter de Onderbeenmeter. Visualisaties van lichaamsmaten was in die tijd nog 1D of 2D. Nu wordt alles in een flits 3D gescand en kan het naar een 3D printer worden gestuurd." In het Body Lab in de faculteit Industrieel Ontwerpen is sinds kort een 3D fullbodyscanner geïnstalleerd. Met de bodyscanner kan het menselijk lichaam van top tot teen gescand worden en de lichaamsmaten afgeleid worden. Ook nadat de proefpersoon al vertrokken is. "Zo heb ik in de aanloop van Olympische Spelen in Londen zwemster Ranomi Kromowidjojo opgemeten met een 3D scanner om een badpak op maat te maken. Ik begeleid nu masterstudenten die kijken of ze een goedkope 3D handscanner kunnen ontwikkelen, want die zijn nu nog moeilijk te scannen. Mensen vinden het moeilijk om hun handen stil te houden. Deze informatie is nuttig voor het ontwerpen van handschoenen of handvatten, bijvoorbeeld voor de fiets."