Nieuw multifunctioneel gebouw voor Theater de Veste

DELFT - Na drie decennia van waardevolle culturele bijdragen staat Theater de Veste voor een cruciaal keerpunt. Het huidige pand is niet toekomstbestendig: het vertoont functionele gebreken en is te klein voor Delft. Met een groeiende stad, worden plannen gemaakt voor de toekomst van het theater. Op termijn een nieuw multifunctioneel theater, lijkt de beste oplossing. 

Door Cheyenne Toetenel

Het huidige theater, nu dertig jaar oud, draagt veel bij aan het culturele leven van Delft. Marijtje Pronk, directeur van Theater de Veste, benadrukt de oorspronkelijke visie achter de oprichting ervan, met dankbaarheid voor de gemeenschap die destijds opstond om het theater te realiseren. “Echter, bij de bouw zijn onderdelen wegbezuinigd en is met niet duurzame materialen gewerkt, dat heeft geresulteerd in uiteenlopende gebreken en een te kleine capaciteit. Daar lopen we nu helaas tegenaan.”

Beperkingen
Pronk wijst op de beperkte capaciteit van het theater, met slechts 500 stoelen in de grote zaal in vergelijking met theaters in vergelijkbare steden die 800+ stoelen hebben. “Voorstellingen zijn vaak uitverkocht, waardoor wij al bij het huidige inwoneraantal niet aan de vraag van de stad kunnen voldoen. De capaciteit van 500 stoelen vind je bij steden als Delfzijl, Barneveld, Goes en Papendrecht. Bovendien zijn de afmetingen van podium te klein, wat resulteert in beperkte mogelijkheden om diverse theaterproducties en artiesten te tonen. Daarnaast ontbreekt een tweede multifunctionele zaal en zijn de gebruiksruimtes klein. Ons theater kampt ook met toegankelijkheidsproblemen, waardoor mensen die slecht ter been zijn lastig een voorstelling kunnen bezoeken. Een ander punt is het gebrek aan airconditioning, waardoor de periode waarin voorstellingen kunnen worden vertoond steeds korter wordt door klimaatverandering.” Pronk benadrukt ook de hoge kosten van onderhoud van het pand, die zijn ontstaan vanwege de niet duurzame staat van het gebouw.

Drie scenario’s
Wethouder Frank van Vliet benadrukt de voortdurende inspanningen van de gemeente om oplossingen te vinden voor deze problemen. Na een grondig onderzoek door Bureau BMC in 2020, bleek dat het huidige Theater de Veste niet toekomstbestendig is. Nadat in 2023 verschillende scenario’s werden overwogen en naast elkaar zijn gelegd door onafhankelijke externe adviseurs, kwam nieuwbouw naar voren als de beste optie. “Hoewel renovatie met uitbreiding ook werd onderzocht, bleek dat dit niet alleen kostbaar zou zijn, maar ook niet zou resulteren in het gewenste theater voor de stad”, vertelt de wethouder. Pronk vult aan: “Bij renovatie zou je namelijk maar tot 574 stoelen kunnen komen, terwijl uit onderzoek is gebleken dat 800 stoelen gewenst zijn voor een stad van deze omvang. Bovendien zou slechts 12 procent van het huidige gebouw blijven staan, waardoor 88 procent dan uiteindelijk toch weer nieuwbouw is.” Van Vliet: “Door de vergelijking tussen verbouw en nieuwbouw, kom je dan toch met elkaar tot de conclusie dat het verstandig is om te kiezen voor een nieuw theater.” 

Nieuwbouw
De vraag is nu waar het nieuwe theater zal komen en hoe het eruit zal zien. Van Vliet benadrukt het belang van een locatie in of nabij het centrum van Delft, om de interactie tussen theater en stad te behouden. Van Vliet: “Het centrum is tóch de plek waar mensen bij elkaar komen om het een en ander te beleven, en het theater heeft daar een heel belangrijke waarde in.” Uit een extern ruimtelijk onderzoek is gebleken dat het nieuwe theater op een slimme manier op dezelfde plek zou kunnen worden gebouwd. “Het verrassende nieuws dat het theater mogelijk op dezelfde locatie kan blijven, biedt nieuwe perspectieven. Al is daarmee nog niet gezegd dat de keuze al is gemaakt. We zullen ook andere mogelijk geschikte locaties onderzoeken.”

Theater van de toekomst
Pronk benadrukt het brede belang van een stadstheater, buiten alleen de culturele aspecten: “Een stadstheater heeft een overstijgend belang voor steden. Het draagt bij aan het economische belang, het leefklimaat, het vestigingsklimaat voor mensen en bedrijvigheid.” Ze wijst op de veranderende sociale dynamiek in steden, waarbij mensen steeds meer op afstand van elkaar leven, vaak in hun digitale bubbel. Pronk pleit voor het behoud van sociale cohesie en ontmoetingsplekken in steden, en ziet het theater als potentiële hub voor diverse activiteiten. “Het nieuwe stadstheater zal niet alleen een cultureel centrum zijn, maar ook een dynamische ontmoetingsplaats die aansluit bij de behoeften van een groeiende en diverse stad. Wethouder Van Vliet en ik delen de visie van een ‘theater van de toekomst’, een multifunctionele waar ook andere activiteiten kunnen plaatsvinden, van studeren en werken tot sporten en nachtcultuur.” Pronk wijst op het succes van initiatieven zoals OPEN, een multifunctioneel centrum dat meer biedt dan alleen een bibliotheek, als een bewijs van het potentieel van dergelijke concepten. Pronk schetst daarnaast de mogelijkheden die een nieuw theater biedt voor uitgebreidere programmering: “In een nieuw theater kunnen we veel meer diversiteit aanbieden die momenteel niet mogelijk is in Delft.” Ze benadrukt het belang van een multifunctionele ‘vlakke vloer-zaal’ voor nachtelijke evenementen zoals pop en dance, en festivalachtige activiteiten voor jongeren. Pronk wijst ook nogmaals op de beperkingen van de huidige grote theaterzaal, waarbij veel toneel- en dansgezelschappen, popacts en cabaretiers Delft overslaan vanwege de beperkte capaciteit. “Met een grotere zaal en groter podium wordt ons Delftse theater aantrekkelijker voor hen, zowel qua beweegruimte als benodigde omzet.” Pronk weet uit andere voorbeelden dat het theater zijn intieme en gezellige sfeer hierbij zal kunnen behouden, zelfs met een grotere capaciteit.

Tijdslijn
Duidelijk is dat de ontwikkeling van een nieuw theater een langetermijnproces is, met een geschatte tijdslijn van tien jaar. “Het is van essentieel belang dat er nu een richting wordt gekozen, zodat de benodigde middelen kunnen worden gevonden en de plannen verder kunnen worden uitgewerkt”, aldus Van Vliet. “Een nieuw theater vraagt financieel veel van de gemeente en gemeenschap. Dat betekent dat we willen voorstellen dat we op korte termijn aan de slag gaan met een financiële strategie.” De raad besluit naar verwachting voor de zomer over het voorstel van het college. Het vervolgtraject voor de planontwikkeling zal nog even op zich laten wachten. “We hebben op dit moment als gemeente andere grote opgaven, dus we hebben nu de capaciteit niet om er nog zo’n groot project bij te doen. De komende jaren bekijken we steeds of we kunnen starten met het ‘theater van de toekomst’.” Terwijl de plannen voor het nieuwe stadstheater vorm krijgen, gaan de gemeente en Theater de Veste met elkaar in gesprek om het huidige theater zo aan te passen om de komende tien jaar te overbruggen. Van Vliet: “Welke verbeteringen op korte termijn nodig zijn om de functionaliteit en toegankelijkheid te verbeteren, gaan we met elkaar in kaart brengen.”